________________ 26O પૃષોદરાદિ સમાસ, સુપ્સ, સમાસ દા.ત. દ્વ૮: I નીચ. ઉર્વમ્ મારૂઢ: | આવો વિગ્રહ કરીએ તો તેનો અર્થ “ખાટલા જાય. (3) પૃષોદરાદિ સમાસ કોઈપણ સમાસમાં નિપાતથી કોઈ જાતનો ફેરફાર થયો હોય તો તે પૃષોદરાદિ સમાસ કહેવાય છે. આ સમાસોમાં પહેલો સમાસ ‘પૃષોદર’ હોવાથી એમને પૃષોદરાદિ સમાસો કહેવાય છે. દા.ત. (1) પૃષત: કરમ્ યચ તત્ = પૃષોતરમ્ | પવન. અહીં નિપાતથી તુ નો લોપ થયો. (2) મનસ: ષિM: = મનીષિણ: 1 વિદ્વાન્. (3) વારીછમ્ વાહ: = વિસ્તાર / વાદળ. (4) નીવનસ્ય મૂત: = ગૌમૂતઃ | વાદળ. (5) fifશતમ્ મારામતિ = fપશાવ: I રાક્ષસ. (6) રવાનામ્ શયનમ્ = શ્મશાનમ્ I મશાન. (7) મીંમ્ તિ = મયૂ: ' મોર. (4) સુપ્સ, સમાસ (કેવલ સમાસ) ઉપર બતાવેલા કોઈ પણ સમાસમાં જેનો સમાવેશ ન થાય તેવા સમાસને સુપ્સ, સમાસ કહેવાય છે. આને કેવલ સમાસ પણ કહેવાય છે. આમાં પૂર્વપદ ક્રિયાવિશેષણ, અવ્યય કે અવ્યવીભાવ સમાસ હોય અને ઉત્તરપદ વિશેષણ હોય. દા.ત. પૂર્વનું પૂત: = ભૂતપૂર્વ પહેલા થયેલું. ને પૂર્વમ્ દૃષ્ટ: = અષ્ટપૂર્વ | પહેલા નહીં જોયેલું. અદ્ય વા 4: વ = અશ્વ: | આજે કે કાલે.
