________________ સમાહાર કુન્દ સમાસ 216 (vii) નિત્ય નૈરી પ્રાણીઓના નામો - દા.ત. સર્પ નનશ તો સમાહાર: = સર્પનનમ્ | સાપ અને નોળિયાનો સમૂહ. ફળ, વનસ્પતિ, મૃગ, પક્ષી, ધાન્ય, ઘાસ અને વ્યંજનના નામો તથા પૂર્વ-પ૨, ૩ત્તર-અધર, અશ્વ-વડવા આ જોડકાઓનો વિકલ્પ સમાહાર હિન્દુ સમાસ થાય. દા.ત. બામ્રાવું આંબા અને જાંબૂનો સમૂહ. મામ્રજ્વનિ આંબો અને જાંબૂ. મામ્રનીસ્વમ્ આંબા અને લીંબડાનો સમૂહ. સામ્રનીખ્યો | આંબો અને લીંબડો. Mાસીરમ્ (હરણ) અને કૃષ્ણસાર (હરણ)નો સમૂહ. રુસાર : રુરુઓ હરણો) અને કૃષ્ણસારો (હરણો). હંસર્વત્રવાન્ હસો અને ચક્રવાકોનો સમૂહ. હંસક્રવી: I હંસો અને ચક્રવાકો. વ્રીહિયવ | ચોખા અને જવનો સમૂહ. ત્રીદિયવા: / ચોખા અને જવ. શાશા કુશ(ઘાસ) અને કાશ (ઘાસ)નો સમૂહ. શાશા: I કુશ (ઘાસ) અને કાશ (ઘાસ). ધકૃતમ્ દહીં અને ઘીનો સમૂહ. ધિકૃત . દહીં અને ઘી. પૂર્વાપરમ્ પૂર્વ અને પશ્ચિમનો સમૂહ. પૂર્વાપરે પૂર્વ અને પશ્ચિમ. મધરોત્તરમ્ | નીચેના અને ઉપરનાનો સમૂહ. મધરોત્તરે તે નીચેનું અને ઉપરનું. ૩wવડવમ્ | ઘોડા અને ઘોડીનો સમૂહ. ગવડવા ઘોડો અને ઘોડી. (5) ફળ, વનસ્પતિ વગેરેના નામો બહુવચનમાં હોય તો જ સમાહાર દ્વન્દ્ર સમાસ થાય.
