________________ પરોક્ષભૂત કર્તરિ કૃદન્ત 1 87. ધાતુસાધિત શબ્દો (કૃદન્તો) (1) પરોક્ષભૂત કર્તરિ કૃદન્ત - પ્રત્યય-વસ્, માન (i) પરોક્ષભૂતકાળના ત્રીજો પુરુષ બહુવચનના રૂપમાં પરસ્મપદમાં ડમ્ ના સ્થાને વન્ લગાડવાથી અને આત્મપદમાં ફેરે ના સ્થાને માન લગાડવાથી પરોક્ષભૂત કર્તરિ કૃદન્ત થાય છે. દા.ત. નમ્ - નેમુ: - નેમિવત્ | નમેલું. ૩નમ્ આશિરે - માનપાનઃ વ્યાપેલું. (i) પ્રત્વ પામનારા ધાતુઓ અને મા-કારાન્ત ધાતુઓને વસ્ પૂર્વે હું લાગે. દા.ત. પર્ - વિવત્ રાંધેલું. તા - વિમ્ ! આપેલું. (i) 1, હન, વિ, વિષ્ણુ, ટૂ ધાતુઓમાં વત્ પૂર્વે વિકલ્પ રૂ લાગે. દા.ત. જમ્> નમુ: - વિમ્, નવમ્ I ગયેલું. (iv) વત્ લાગતા વધુ, મર્ વગેરે ધાતુઓનો અનુનાસિક લોપાય. (V) હ્રસ્વ કે દીર્ઘ ત્રટ-કારાન્ત ધાતુઓમાં ગુણ ન થાય. દીર્ઘ -કારાન્ત ધાતુઓમાં ૐ નો , ર્ થાય. ફુર, સ્ + વ્યંજન = , { + વ્યંજન. દા.ત. 9 > વેવસ્ ! કરેલું. તેં - તિતીર્વમ્ તરેલું. (vi) વસ્ અન્તવાળા કૃદન્તો માટે બીજો પુરુષ બહુવચનથી આગળ સ્વરાદિ પ્રત્યયો પૂર્વે પરોક્ષભૂતકાળનું ત્રીજો પુરુષ બહુવચનનું રૂપ અંગ તરીકે લેવું. આ જ અંગને હું લગાડી સ્ત્રીલિંગમાં નવી પ્રમાણે રૂપો થાય. નપુંસકલિંગમાં પહેલી, બીજી, અને સંબોધન વિભક્તિના દ્વિવચનમાં ઉપરના અંગને જ હું લગાડી રૂપો થાય. દા.ત. ગમવત્ -- પુંલિંગમાં 2 નમુષા, નમુખે, નમુN:, નમુN:, નમુSિ I (ત્રીજી થી સાતમી વિભક્તિ એકવચન)
