________________ 112 પરોક્ષ ભૂતકાળના નિયમો (i) હ્રસ્વ ઋ-કારાન્ત અનિટુ ધાતુઓને થ પ્રત્યય પૂર્વે રૂ ન લાગે. દા.ત. 5 + થ = મમર્થ તું મર્યો. (i) સ્વરાન્ત અનિટુ ધાતુઓ, વચ્ચે વાળા વ્યંજનાન્ત અનિટુ ધાતુઓ અને -દૃશ ધાતુઓને થ પ્રત્યય પૂર્વે વિકલ્પ રૂ લાગે. દા.ત. ની + થ = નિનયિથ, નિનેથ તું લઈ ગયો. શક્ર + થ = વિથ, શાવથ તું શક્તિમાન થયો. + થ = સનથ, સન્નg તે સજર્યું. (iv) વૃ, ટૂ (રજો-૪થો ગણ), ધૂ (પમો-૯મો ગણ) ધાતુઓ વેર્ હોવા છતાં તેમને થ પ્રત્યય પૂર્વે જ વિકલ્પ રૂ લાગે, અન્યત્ર નિત્ય રૂ લાગે. દા.ત. સ્વ + થ = સ્વરિથ, સર્વાર્થ અવાજ કર્યો. વૃ + વ = સર્વારિવા અમે બેએ અવાજ કર્યો. ધૂ + થ = સુવિથ, સુધોથ ! તેં હલાવ્યું. ધૂ + વ = સુધુવવા અમે બેએ હલાવ્યું. () વે, વ્ય, મદ્, પ, ઝ, સન્ + 3 ધાતુઓને થ પ્રત્યય પૂર્વે નિત્ય રૂ લાગે. ( (ii) થી વિકલ્પ રૂ લાગતી હતી. તેથી નિત્ય રૂ લગાડવા આ નિયમ કર્યો.) દા.ત. 8 + થ = મારિચ aa તું ગયો. (vi) વૃ ધાતુ સેટુ હોવા છતાં તેને થ પૂર્વે વિકલ્પ રૂ લાગે. દા.ત. વૃ + થ = વવરથ, વવર્થ તું વર્યો. દ્વિરુક્તિમાં રૂ, 3 + સજાતીય સ્વર = બન્ને મળીને , ક થાય. દા.ત. રૂદ્ + વ = રૂફન્ + $ + વ = શિવ . અમે બેએ ઇચ્છા કરી. (5) રૂ (જવું)માં અવિકારક પ્રત્યયો પૂર્વે દ્વિરુક્ત રૂ દીર્ઘ થાય. દા.ત. ર્ + { + = રૂ + રૂવ = સ્ + રૂવ (પાના નં. 69 નિયમ
