________________ રસઉદ્વર્તના-રસઅપવર્તનાનું સાથે અલ્પબહુ 2 1 1 સ્થાન અલ્પબદુત્વ પ્રમાણ | રસઅપવર્તનાનો જઘન્યનિક્ષેપ 3 આવલિકા + 1 સમય પ્રમાણ સ્થિતિમાં રહેલા રસસ્પર્ધકો પ્રમાણ છે. નિર્ચાઘાત રસઉદ્વર્તના-નિર્વાઘાત) અનંતગણ | 1 આવલિકા પ્રમાણ સ્થિતિમાં રહેલા રસઅપવર્તનાની અતીત્થાપના | (પરસ્પર તુલ્ય) રસસ્પર્ધકો વ્યાઘાત રસઅપવર્તનાની ઉત્કૃષ્ટ | અનંતગુણ દિશોન ડાયસ્થિતિ– 1 સમય અતીત્થાપના પ્રમાણ સ્થિતિના રસસ્પર્ધકો રસઉદ્વર્તના-રસઅપવર્તનાનો વિશેષાધિક | ઉત્કૃષ્ટસ્થિતિ(૨ આવલિકા + 1 સમય) ઉત્કૃષ્ટનિક્ષેપ (પરસ્પર તુલ્ય) પ્રમાણ સ્થિતિના રસસ્પર્ધકો સર્વ રસ (સત્તાગતરસ + વિશેષાધિક 2 આવલિકા + 1 સમય પ્રમાણ સ્થિતિના નવો બંધાતો રસ) રસસ્પર્ધકો અધિક જે પ્રકૃતિ બંધાતી હોય તેની સ્થિતિ અને રસની ઉદ્વર્તના થાય. જે પ્રકૃતિ બંધાતી હોય કે ન બંધાતી હોય તેની સ્થિતિ અને રસની અપવર્તના થાય. જેટલી સ્થિતિ બંધાતી હોય સત્તાગત તેટલી કે તેનાથી હીન સ્થિતિના દલિકોની સ્થિતિ અને રસની ઉદ્વર્તન થાય, તેનાથી વધુ સ્થિતિના દલિતોના સ્થિતિ અને રસની ઉદ્વર્તન ન થાય. જેટલી સ્થિતિ બંધાતી હોય સત્તાગત તેટલી, તેનાથી હીન કે તેનાથી વધુ સ્થિતિના દલિતોના સ્થિતિ અને રસની અપવર્તન થાય. કિર્ટિકૃત દલિકો સિવાયના બધા દલિકોમાં ઉદ્વર્તના - અપવર્તન થાય. કિટ્ટિકૃત દલિકોમાં માત્ર અપવર્તના જ થાય, ઉદ્વર્તન ન થાય. કર્મપ્રકૃતિના ઉદ્વર્તનાકરણ - અપવર્તનાકરણનો પદાર્થસંગ્રહ સમાપ્ત રહેલા રસસ્પર્ધકો છે. છતાં રસઉદ્વર્તનાના જઘન્ય નિક્ષેપના રસસ્પર્ધકો ઉપરની સ્થિતિના છે અને રસઅપવર્તનાના જધન્ય નિક્ષેપના રસસ્પર્ધકો નીચેની સ્થિતિના છે. નીચેની સ્થિતિમાં રસસ્પર્ધકો ઓછા હોય છે. ઉપરની સ્થિતિમાં રસસ્પર્ધકો વધુ હોય છે. તેથી રસઉદ્વર્તન અને રસઅપવર્તનાના જઘન્ય નિક્ષેપના રસસ્પર્ધકો તુલ્ય છે.
