________________ સમાગમ સતત કરવો પડે. તેમની પાસે ભણવું પડે પછી આગળ વધી શકાય. ગુણો સહભાવી હોવાથી આત્માથી છૂટા નથી પડવાના પણ ક્રમભાવી પર્યાય નાશ પામશે. માટીમાંથી માટલું બન્યું તેનો નાશ થયો. કોડિયું બન્યું - પર્યાય નાશ પામે છે. સાધુની ચર્યાને શ્રેષ્ઠ કહી કારણ કે તે હંમેશ પરથી પર થવાની ક્રિયામાં હોય છે. સર્વજ્ઞએ બતાવેલા સૂત્રને - અર્થને સાધુ પકડે છે તેના દ્વારા તે મય બનવાની પ્રક્રિયા કરે છે. માટે તેની ચર્યા શ્રેષ્ઠ (વર્યા) છે. આગમ ભણીને પણ જો આ કળા ન શિખ્યા તો માત્ર આત્મા આગમ ભણી કંટાળી જાય. કારણ કે તેમાં નિર્યુક્તિ - નય- નિક્ષેપા વગેરે જુદી જુદી રીતે ખૂબ ચર્ચાઓ કરવામાં આવી છે. આત્મા સ્વભાવથી જ્ઞાની–ભોગી છે. વસ્તુમાં જે ધર્મ છે તેમાં રમવાનો તેનો સ્વભાવ છે. માટે જ "વર્તે નિજ ગુણ ભોગે રે." આત્મા પરમ તપસ્વી ત્યારે બને કે જ્યારે પુગલના ગુણોની ઉપેક્ષા કરી અને સ્વના ગુણમાં રમે. પુદ્ગલના ગુણોમાં રમણતા મોહના ઉદયથી થાય છે. જે સ્વભાવમાં રમતો હોય તે જ ઉત્તમ મહાત્મા કહેવાય છે. પરભાવ એ આત્મા માટે હેયરૂપ છે. પરના સંગથી છૂટા થવાનો ભાવ ન થાય ત્યાં સુધી પરનો બંધ સતત થયા કરે છે. મુનિને ખાવાનો પરિણામ ન હોવાના કારણે, શરીરને ટકાવવા માટે આપે છે, પણ ખાવાનો રસ નથી. ખાવા પ્રત્યે અંદર ઉગનો પરિણામ છે. માટે તેને ખાવા છતાં ઉપવાસી કહ્યો. ખાતી વખતે તેનું ચિત્ત જ્ઞાનમાં જ હોય અર્થાત્ સ્વસ્વભાવમાં હોય પણ સ્વાદમાં નહોય. પરભાવનો આત્મા ત્યાગ કરે તો મોક્ષ થાય. તેથી પરમાં જવાનો ભાવ બંધ કરે. પ્રથમ ભવનો ભય ઊભો કરીને પછી એ પ્રમાણે છોડતો જાય તો આગળ-આગળનો વિરતિ પરિણામ થતો જશે. ચારિત્ર મોહનીય છૂટતો જશે. અને આત્માને જરૂર વીતરાગના અંશની અનુભૂતિ થશે. જે જ્ઞાન આત્માને પરમ સંતોષ આપે છે તે મુનિને ઈષ્ટ છે. જે જ્ઞાન જ્ઞાનસાર-૨ || 65
