________________ મેળવવી નથી, અનાદિકાળથી એને ભોગવવા દ્વારા મારા આત્માના સ્વભાવને ભોગવી ન શક્યો. આ જેને સમજાય જાય તે તરે. ચક્રવર્તી મળેલી સત્તાને ભોગવે તો ૭મી નરક મળે અને છોડે તો મોક્ષ કે સ્વર્ગમળે. પરવસ્તુ આત્માને પીડાકારી છે માટે ભોગવવાની નથી. આપણે આપણા આત્માને કેવો છેતર્યો છે? ધર્મના પ્રભાવે બધું મળે છે, માટે ધર્મ કર. ક્ષેત્રો સાચવવામાં આત્માના ક્ષેત્રનો વિચાર ન કર્યો. સમ્યકદર્શન વિના ભાવથી ક્રિયા થઈ શકતી નથી. સમ્યકત્વ ભળે ત્યારે જ મૈત્યાદિ ભાવો ભાવરૂપ બને છે. મૈત્રી ભાવ સર્વજીવો પ્રત્યે વિશાળ દષ્ટિથી જુએ છે. સ્વાર્થ સંબંધ વિનાનો મૈત્રીભાવ હોય છે. સામાન્યથી સર્વ જીવમાંસિદ્ધત્વ પડેલું એટલે મૈત્રીભાવમાં સમગ્ર જીવરાશિને સ્વીકારી લેવાની છે. ભાવના ભાવતા ભાવતાં જ્યારે તે આત્મામાં પરિણત થઈ જાય છે ત્યારે તે ભાવ સ્વભાવમાં પરિવર્તિત થાય છે. * અધ્યાત્મ યોગ કોને કહેવાય? અત્યાર સુધી મિથ્યાત્વના ઉદયથી જીવે અધર્મને ધર્મ માની કાર્ય કર્યું છે. આમિથ્યાત્વરોગ જ્યારે નીકળે છે ત્યારે ભાવ આરોગ્યરૂપી બોધિલાભની જીવને પ્રાપ્તિ થાય છે. ત્યારે નિરામય=નિરોગી બનેલા આત્માને આત્મા સિવાય સર્વ–સંગથી દૂર થવાનો ભાવ આવે છે અને શુદ્ધ આત્મતત્ત્વની ભાવનાથી ભાવિત અંતઃકરણવાળા જીવને જ્યારે સાચું તત્ત્વ સમજાય કે સ્વભાવદશા એ જ સાચો ધર્મ છે, ત્યારે તે જીવની મન-વચન-કાયાની યોગ પ્રવૃત્તિ વડે પ્રવર્તેલા તે જીવના યોગને અધ્યાત્મ યોગ કહેવાય છે.આત્મા સંબંધી જે કાંઈ થવું તે જ અધ્યાત્મ. જ્યાં આત્માને અનુલક્ષીને કોઈ વાત જ નથી તે અધર્મજ છે. પછી ભલેને ગમે તેટલી મોટી વાતો કેમ ન હોય? અધર્મથી છૂટવા મૈચાદિ 4 ભાવના અને અનિત્યાદિ 12 ભાવના વારંવાર ભાવવાની છે. જો અધર્મ ન હોય તો કર્મબંધ કેમ થાત? માટે જ કર્મબંધથી છૂટવા અને સ્વભાવ ધર્મને પામવા અધર્મને સર્વજ્ઞના વચનમાં જોડાઈને ધર્મમાં પરિવર્તિત કરવાનો છે. જ્ઞાનસાર-૨ // 113
