________________ આગમ-શાસ્ત્ર-અક્ષર લીપિ, પરિણામથી નિશ્ચયથી -જ્ઞાન-પરિણામ સ્વરૂપે જે મોહથી રહિત તે શુધ્ધજ્ઞાન. જ્ઞાન સાથે મોહ ભળે એ અશુદ્ધજ્ઞાન, કેવલીનું જ્ઞાન પૂર્ણ શુદ્ધ છે. માટે કેવલીના જ્ઞાનને પ્રમાણભૂત ગણાય એના જ જ્ઞાન પ્રમાણે વિચારવાનું અને બોલવાનું જ્ઞાનાચારાદિ વ્યવહારને સાધન ન ગણીએ તો મોહ ફાવશે. ચારિત્રને આત્મામાં પ્રગટ કરવા માટે જ્ઞાનીઓએવ્રત બતાવ્યાં. સાધન બતાવ્યાં પણ એ સાધનને પૂર્ણ ન મનાય. તે વ્રતોના પાલન વડે આત્મામાં ચારિત્રનો પરિણામ સમતા પ્રગટાવવાનો લક્ષ જોઈએ. * વ્યવહારથી ચારિત્ર બે પ્રકારે પ્રવૃત્તિ અને નિવૃત્તિરૂપ વ્યવહાર ચારિત્ર બે પ્રકારે છે. સામાયિક લેવી વ્યવહારથી ચારિત્ર ધર્મસંસારની સાધનાથી નિવૃત્તિ પણ આત્મધર્મ માટે પ્રવૃત્તિ. સામાયિકમાં પહેલી પ્રતિજ્ઞા કઈ કરી કરેમિ ભતે સામાઈમ હું સામાયિકમાં સ્વભાવમાં રહેવાની પ્રતિજ્ઞા કરું છું. જિનશાસનનું પહેલું પ્રણિધાન - "મારે શું કરવાનું છે?" ચૈત્યવંદન –સામાયિક, આ સિવાય બીજું કાંઈ નહિ. આ બધા અનુષ્ઠાન કરતી વખતે સંવેગ ભાવ જરૂરી. સમ્યક દર્શન આવે તો આસ્તિકય આવે અસ્તિત્વ= હું કોણ? આત્મદ્રવ્ય જીવદ્રવ્ય ગુણથી ભરેલો છું. વર્તમાનમાં જીવાજીવ રૂપ થયો છે. મારા ગુણો આવરણવાળા થઈ ગયા છે માટે દોષવાળો છું. જાત પર કરુણાભાવ આવે. પોતાના આત્મા પર દયા આવે. કરુણા પ્રગટ થાય તો નિર્વેદ પ્રગટ થઈ જાય. સામાયિકમાં વ્યવહારથી કરેમિ ભંતે ઉચ્ચર્યું. નિશ્ચયથી સ્વભાવમાં આવવાનું છે. કર્મને વશ બની, આત્મા પામર બન્યો છે આ પામરપણું છોડવાનું છે. સામાયિક લેવાની અદ્ભૂત ક્રિયામાં તેવા ભાવ થાય છે? જિનશાસનમાં સૌથી પ્રથમ અને શ્રેષ્ઠ અનુષ્ઠાન સામાયિક છે. સામાયિકમાં નવકારને તત્ત્વથી ન સમજીએ તો નકામું. જ્ઞાનસાર-૨ // 109
