________________ વિદુષકની અવનતિ 25 25 मा : उरभारी, 1.16, यदेमा, 1.17-18-21 27 पिस छ-'भोः युष्माकं सर्वेषां मध्ये अहमेकः कालाक्षरिकः, यस्य मे श्वशु रश्वशुरः परगृहे पुस्तकभार वहन् आसीत् / ... अकालजलदवंशसंभूतानां परम्परया पाण्डित्यम् / ....' ५२मारी 1.18-1-2, य॥२ छ-यतः पूर्वमेव अस्माकं गृहे परम्परया समागतं पंडितत्वं कवित्वं च पथिषु प्रतिरोधकभयाद् अस्मद्ब्राह्मणीशयनीयैकपार्श्वसंस्थापितायां मञ्जूषिकायां निधाय लोहसालया गाढं बद्धवा मुद्रामपि दत्त्वा शाटके समुद्रे संगृह्य आगतः। यदेमा, 1.29-1-5. 24 અદ્ભુતદર્પણ, કાવ્યમાલા, નં 55 જુઓ અંક છઠ્ઠો. यदेमा, 1.26-17-18 કાવ્યહરિફાઈ વખતે વિદૂષક દાસી પાસે નીચેની શરતો કબૂલ કરાવે છે. 'यदि आत्मनो वैदग्ध्यं दर्शयितुं व्यवसितासि तद् यमकं कर्तव्यं, मलयानिलो वर्णयितव्यः, स्रग्धरा च वृत्तम्।' सी 2 2 माले छ (1.27) तमां मधी शरतानु પાલન થયેલું જણાય છે. 26 વિદ્ધશાલભંજિકા, અંક 2. વિદૂષકને ઉદ્દેશીને રાજા કહે છે... 'देवेन अपि....देवी भणिता यथा सुन्दरि मा विषण्णा भव यतो गान्धर्ववेद. विचक्षणः स्वाधीन एव ब्राह्मणः ... / " वि५५ 55 हे छ... 'यद्यहं पिङ्गलि कावल्लभो गान्धर्ववेदविचक्षणो रक्षकस्तिष्ठामि / ...' 27 જુઓ વિદ્ધશાલભંજિકા, 4.17: भज्जा दासो अ पुत्तो अणिद्धणा समला वि ते। जं ते समधिअच्छंति जस्स ते तस्स ते धणं // वि५५ 8५२ने। ।नाले, बार ५छ त -अहो स्मृति-वैशारवं महाराजनर्मसचिवस्य चारायणस्य .... / દૂતના આ ઉદ્ગારામાં વિદૂષકની મશ્કરી હોય તો પણ, વિદૂષકે ઉચ્ચારેલો લેક શાબરભાષ્યમાં (મીમાંસાસૂત્ર 6.1.12) એના સંસ્કૃત સ્વરૂ૫માં ઉદધૃત કરવામાં આવ્યો છે એ ધ્યાનમાં લેવા જેવું છે. તે જ પ્રમાણે મનુસ્મૃતિ (8,416) તથા મહાભારત (ઉદ્યોગપર્વ 33.66) માં પણ તે થોડા ફેરફાર સાથે જોવા મળે છે. 28 4123, 2.32-1-2 'भोः सूत्रकारः त्वम् / अहं पुनः वृत्तिकारो भूत्वा विस्तरेण वर्णयामि / ' 26 जुमे : 44 सुरी, 4.12-6 'एष संप्राप्तः भर्ता समं ब्राह्मणविटेन / ' 30 मिभुतही प्रस्तावनामा सूत्रधार हे छ, 'सखे रोमन्थक, अद्य किल लंके श्वरनर्मसुहृदो महोदरस्य भूमिका निष्प्रमादमाभनेतव्या इति प्रागेव दत्तं ते मोदक पारितोषिकम् / '