________________ ભારતીય સંસ્કૃતિ અને જૈન સાહિત્યના સમૃદ્ધ સંસ્કાર-પૂર્ણ વારસાનું દિગ્દર્શન કરીને વર્તમાન પેઢી ગૌરવાન્વિત થાય તેવી માહિતીપ્રધાન ઐતિહાસિક રચનાનો આદર કરી જૈનતત્વને દીપાવે એવી અપેક્ષા અસ્થાને નહિ લેખાય. | ગુજરાતીમાં પટ્ટાવલીનો સીધો સાદો ઉલ્લેખ આગમસાર ભાગ ૫/૬માં છે તેમાં લેખકે પ્રથમ ક્રમિક નામોલ્લેખ કર્યો છે. ત્યારપછી સંક્ષિપ્ત માહિતી આપી છે. સંસ્કૃત, પ્રાકૃત અને ગુજરાતી ભાષામાં વિવિધ પ્રકારની પટ્ટાવલીઓ ઉપલબ્ધ છે, જેથી જે પ્રકારની રૂચિ હોય, ભાષાની જાણકારી હોય તેવી પટ્ટાવલીનું વાંચન જૈન ધર્મના ઈતિહાસનો લાક્ષણિક પરિચય કરાવીને ભૂતકાળના ગૌરવવંતા વારસાના રક્ષણને સંવર્ધનના પુનિત કાર્યમાં પ્રેરક બને છે. ઇતિહાસ એટલે પૂર્વ પરંપરાનો ઉપદેશ છે. તેવો ગ્રંથ નિર્યુક્તિથી વિચારતાં “ઈતિ' એટલે એ રીતે “રૂ નિશ્ચયથી ઇતિહ - એટલે પૂર્વવૃત્ત જેમાં છે તેવી રચના. જૈન સૂત્રોમાં કલ્પસૂત્ર ઐતિહાસિક છે અને ભગવતી સૂત્રમાં પૂર્વ વૃત્તાંત છે. અતીત કાલની ઘટનાઓનું વિવરણ. પુરાવૃત શબ્દ પુરાણશાસ્ત્રના અર્થમાં પ્રયોજાયો છે. ઇતિહાસઃ પુરાણ પંચમો વેષાને તથતિ ઇતિહાસ પુરાણ મુચ્યતે ના” વાચસ્પત્ય બૃહદભિધાનના એક શ્લોકનો અર્થ એમ છે કે ધર્મ, અર્થ, કામ અને મોક્ષ એ ચાર પુરુષાર્થના ઉપદેશથી યુક્ત જે હોય તેને ઇતિહાસ કહે છે. 49
