________________ ચર્ચા બોલ વિચારની રચના સં. ૧૯૧૧માં થઈ હતી. શ્વેતાંબર મતના સમર્થન દ્વારા જિનાગમ અને જિનબિંબની પ્રતિષ્ઠા સ્થાપવામાં કવિરાજ દીપવિજયનો પ્રયત પ્રશસ્ય છે. જયાં સંવેગી સાધુઓનો વિહાર ને પરિચય ન હતો તેવા મારવાડના કેટલાક વિસ્તારમાં તેરાપંથનો પ્રચાર વધ્યો. આ મતનો શાસ્ત્રીય રીતે વિરોધ કરીને ભારમલજીએ જે પ્રશ્નો પૂછયા હતા તેના ઉત્તરો આપ્યા હતા. મારવાડમાં આ પ્રવૃત્તિ થઈ હોવાથી તત્કાલીન સમાજના લોકોની ભાષા બોલીને, પ્રયોગ કરીને, ગદ્ય રચના રૂપે ચર્ચા બોલની રચના કરી છે. ચર્ચા બોલ વિચાર - તેરાપંથ - સમીક્ષા : કવિ દીપવિજયે તેરાપંથ મતવાળા ભારમલજી ખેતસીજી સાથે ચર્ચા કરી હતી. આ હસ્તપ્રતમાં સંયમ જીવનના પાયારૂપે ધર્મારાધના માટે વિશેષ લોકપ્રિય અને સાધુ જીવનમાં સજઝાય અને મંગલ પ્રસંગે વારંવાર ઉપયોગ થાય છે તે દશવૈકાલિક સૂત્રની પ્રથમ ગાથા નોંધવામાં આવી છે. જેમાં અહિંસા, સંયમ અને તપ ધર્મની વિશિષ્ટ આરાધનાનો ઉલ્લેખ થયેલો છે. કવિએ નીચેના પ્રશ્નોના ઉત્તરોનો હસ્તપ્રતમાં સમાવેશ કર્યો છે. (1) સાધુ - સાધ્વી નદીમાં ઉતરે તો અપકાયનાં જીવોની વિરાધના થાય પછી ધમો મંગલની ગાથામાં જણાવ્યા પ્રમાણેઅહિસાનું પાલન કેવી રીતે થાય ? (2) વરસાદ વરસતો હોય અને મુનિ ગોચરી જાય તો 294
