________________ હરિ કરી બંધન ઉદધિ ફણિધર અરિઅનલ, ફણિધર, અણિઅનલા એ તુજ નામે નાસે સાતે લીય સખાવા. જયદેવ જયદેવ ટા” માણિભદ્રનો લાક્ષણિક પરિચય આપતી કવિની પંક્તિઓ નીચે મુજબ નોંધવામાં આવી છે. એક જ કડીની રચના માણિભદ્રનો પ્રત્યક્ષ પરિચય કરાવે છે. આ શબ્દચિત્ર કવિત્વ શક્તિના ઉદાહરણ રૂપ છે. ઠાક ત્રિશૂલ ફૂલમાળા, પાસાં કુસ છાજે, પાસાં કુસ છાજે, એક કર દાણવ મસ્તક, એમ પટભુજે જયદેવ જયદેવ 4 " આરતી જેવી લઘુ રચનામાં પણ કવિએ રચના વર્ષ અને મહિમાનો ઉલ્લેખ કર્યો છે. સંવત 1865 માગસર માસમાં આરતીની રચના કરી છે. એમ જણાવ્યું છે અંતે કવિના શબ્દો છે કે - માણિભદ્ર ભદ્રંકર આશા વિસરામ જયદેવ..” જૈન સાહિત્યમાં આરતીના વિષયોમાં તીર્થકર ભગવાન, પંચજ્ઞાન, નંદીશ્વર અને અષ્ટાપદ તીર્થ, પદ્માવતી દેવી, સિદ્ધચક્ર જેવા વિષયોની સાથે માણિભદ્ર વીરને પણ આરતીમાં સ્થાન આપવામાં આવ્યું છે. ઐહિક ઈચ્છાઓની સફળતા માટે બાધા - માનતાનો રિવાજ જૈનોમાં ઘણા મોટા પ્રમાણમાં પ્રચાર પામ્યો છે. સાક્ષાત્ દેવાધિદેવ ત્રિલોકના નાથ તીર્થકર ભગવાનની ભક્તિની સાથે માણિભદ્રની ઉપાસના પણ જોરદાર ચાલી રહી છે. આવી ઐહિક લાલસા પૂર્ણ થવાથી આત્માને શું લાભ થયો તેનો કોઈ વિચાર કરતું નથી. કાળનો પ્રભાવ, જીવોની કર્માધીન સ્થિતિ 264
