________________ 12 ] [ શ્રીતત્વાર્થસૂત્રાનુવાદઃ પ્રરૂપણ કરવી. 2 સમ્યગદર્શન કેટલાં છે? સમ્યગદર્શન અસંખ્યાત છે, સમ્યગદષ્ટિ તો અનંતા છે, 3 સમ્યગદર્શન કેટલા ક્ષેત્રમાં હોય ? લોકના અસંખ્યાતમા ભાગમાં હોય. 4 સમ્યગુદર્શનને કેટલું ક્ષેત્ર સ્પર્શેલું છે ? લેકને અસંખ્યાતમો ભાગ, સમ્યગદષ્ટિ વડે તે સર્વ લોક; અહીં સમ્યગદષ્ટિ અને સમ્યગ્રદર્શનમાં શું ફેરફાર છે તે જણાવે છે, અપાય અને સમ્યક્ત્વ મોહનીયના દળીયા વડે સમ્યગદર્શન થાય છે, તે (મતિજ્ઞાન) કેવળીને નથી, તેથી કેવળી સમ્પન્દર્શની નથી પણ સમ્યગદષ્ટિ તો છે. 5 સમ્યકત્વ કેટલા કાળ સુધી રહે ? એક જીવ આશ્રયી જઘન્ય અંતર્મુહૂર્ત અને ઉત્કૃષ્ટ છાસઠ સાગરોપમ સાધિક; નાના છો આશ્રયી સર્વ કાળ. 6 સમ્યગ્રદર્શનને વિરહ કાળ કેટલે ? એક જીવ આશ્રયી જઘન્ય અંતર્મુહૂર્ત, ઉત્કૃષ્ટ અર્ધ પુગલ પરાવર્ત, નાના (જુદા જુદા) જીવો આશ્રયી અંતર નથી.” સમ્યગદર્શનને કયા ભાવ હૈય? ઔદયિક પરિણામિક વજીને બાકીના ત્રણ ભાવોને વિષે સમ્યગદર્શન હોય. 8 ત્રણ ભાવે વર્તતા સમ્યગુદર્શનીનું અલ્પ બહુવ શી રીતે ? સર્વથી થેડા ઔપશમિક ભાવવાળા હોય, તેથી ક્ષાયિક અસંગેય ગુણ, તેથી પણ ક્ષાપશમિક અસંખ્યય ગુણ અને સમ્યગદષ્ટિ તો અનંતા છે. (કેવળી અને સિદ્ધો મળીને અનંતા છે માટે ) મતિ-મુતાવધિ-મન: પર્યાય-કેવલાનિ જ્ઞાનમ-૧-૯ મતિ, શ્રત, અવધિ, મનઃ પર્યાય અને કેવલ એ પાંચ જ્ઞાનના ભેદ છે (જેનું વર્ણન આગળ કરવામાં આવશે.) તસ્ત્રમાણે-૧-૧૦ તે (પાંચ પ્રકારનું) જ્ઞાન (બે) પ્રમાણમાં વહેંચાયેલું છે. આઘે પક્ષમ–૧–૧૧ પહેલા બે મતિ-શ્રુતજ્ઞાન પક્ષ પ્રમાણ છે. આ બંને જ્ઞાનને નિમિત્તની અપેક્ષા હોવાથી પક્ષ છે કેમકે મતિજ્ઞાન ઇન્દ્રિયનિમિત્તક
