________________
વ્યાખ્યાન તેરમું. .
૨૧૮ તેઓ પણ તેમાં તેની સામે સામેલ થયા. જર્મનિને શહેનશાહ ને અગીઆરમો ઇનસેન્ટ પાપ, એ બે, ચૌદમા લુઈ વિરુદ્ધ, ત્રીજા વિલ્યમની સાથે ભળી ગયા. વિલ્યમ ઇંગ્લંડમાં ગયે તે ત્યાંની દેશની અંદરની સ્થિતિ બચાવવા ખાતરના કરતાં વધારે ઈંગ્લંડના લોકોને ચૌદમા લઈ સામેના યુદ્ધમાં ઘસડવાના હેતુથી ગયો હતો. આ રાજ્ય એણે મેળવ્યું તે એક નવી સત્તા મેળવવાને ખાતર મેળવ્યું હતું, ને તે પણ એવી સત્તા કે જે લુઈએ અત્યાર સુધી એની વિરુદ્ધ વાપરી શકાવી હતી. જ્યારે બીજો ચાર્લ્સ ને જેમ્સ રાજ્ય કરતા હતા ત્યારે ઇંગ્લંડ ચૌદમા લઈના હાથમાં હતું; એ દેશના બહારના સંબંધે એના ધાર્યા પ્રમાણે એ રખાવડાવતો, ને હૈલન્ડની વિરુદ્ધ તે હમેશાં સામે થતું. હવે કેવળ સ્વતંત્ર નૃપસત્તાના પક્ષના હીમાયતીઓના હાથમાંથી ઇંગ્લંડ છીનવી લેવામાં આવ્યું હતું, ને તેને ધાર્મિક સ્વાતંત્ર્યના હિમાયતીઓની તરફેણમાં થવાનું હતું. ૧૯૮૮ના રાજ્યપરિવર્તનને, યુરોપના ઈતિહાસના દષ્ટિબિન્દુથી, આ પ્રમાણે દેખાવ છે, ને આખા યુરેપના આ સમયના બનાવમાં એનું આ પ્રમાણે સ્થાન છે.
આમ આ પરિવર્તનને ખરો ઉદેશ રાજકીય ને ધાર્મિક બાબતોમાંથી અનિયંત્રિત સત્તાને હાંકી કાઢવાને છે. એ પરિવર્તનના જુદા જુદા પ્રસંગે આ બાબત હમેશ જોવામાં આવે છે.
એજ માટે બનાવ યુરોપમાં કેવી રીતે થવા પામ્યો તે જોવાનું હવે બાકી રહે છે. આ આપણું આવતા વ્યાખ્યાનને વિષય થશે.
