________________
વ્યાખ્યાન પાંચમુ,
૭
ધાર્મિક કે લૌકિક એમ બધી જાતની સત્તાઓના સારાનરસાની કસોટી આ એ બાબતા છે.
આ એ બાબતને લક્ષમાં રાખી ખ્રિસ્તિ સમાજનું આપણે પરીક્ષણ કરીએ. ખ્રિસ્તિ સમાજ એક જાતનું એકત્રિત મંડળ હતા, એક જ્ઞાતિ નંહેતા, ને તેથી તેમાં સત્તા લાયકમાં લાયક પુરુષોના હાથમાં રહી શકી હતી. ધાર્મિક સત્તાધિકારીએાનું મંડળ એક જાતની જ્ઞાતિના નામથી ઘણી વાર સંમાધાય છે. આ એક ભૂલ છે. દુનિયામાં બધે જુએ; તમે સર્વત્ર જોઈ શકશા કેનાતિ જન્મપરંપરાને ન્યાય પાળે છે. જ્ઞાતિમાં પિતાપુત્રની પરંપરામાં અમુકજ જાતની સ્થિતિ, અમુકજ સત્તા વારસામાં ચાલી આવે છે. જ્યાં વારસા નથી હતા ત્યાં જ્ઞાતિ પન્નુ નથી હોતી, પણ માત્ર એકત્રિત મંડળ અથવા એક જાતની સભાજ હોઈ શકે છે. એવા એકત્રિત મંડળમાં જાતજાતની જુદીજ મુશ્કેલીઓ નડે છે, પણ તે જ્ઞાતિની બાબતેાથી જુદીજ હાય છે. ખ્રિસ્તિ સમાજને વિષે જ્ઞાતિ એ શબ્દ વાષરી શકાય તેમ નથી. ધર્મગુરુ બ્રહ્મ ચ પાળતા હાવાને લીધે ખ્રિસ્તિ સમાજ કદાપિ નાતિ થઈ શકતા નથી. આ તફાવતનાં પરિણામેા શાં આવે છે તે તમે સમજોજ છે. જ્યાં જ્ઞાતિ થઈ, જ્યાં વંશપરંપરાની પદ્ધતિ થઈ કે અધિકાર ને હકાનું અવક્ષે દાપું થવાનું. જ્ઞાતિ શબ્દના લક્ષણમાંથીજ આ વાત સ્થાપિત થાય છે. અમુક કુટુંમાનાં અમુકજ કર્ત્તવ્યા તે અમુકજ હા જ્યારે વંશપરંપરાને ન્યાયે કબૂલ રાખવામાં આવે, ત્યારે દેખાતુંજ છે કે તે બાબતેામાં દા ઉભાં થાય, ને એ અધિકારા આમ જન્મથી જેમને ન મળે તેમને ભાગવવાના હક પછી ન રહે, વાસ્તવિક રીતે બન્યું પણ આ પ્રમાણેજ હતું. જ્યાં જ્યાં ધાર્મિક સત્તા અમુક જ્ઞાતિના હાથમાં આવી ત્યાં ત્યાં એ સત્તા જાણે એક દાપાં તરીકે ગણાવવામાં આવી. ખ્રિસ્તિ સમાજમાં આને મળતું કશું જોવામાં આવતું નથી. એટલુંજ નહિ પણ હક ને અધિકાર ભેાગવવાની બાબતમાં ખ્રિસ્તિ સમાજમાં સમાનતાને ન્યાય સ્વીકારાયે એ; પુછી જન્મે ગમે તે પદીમાં થયા હોય. પાંચમાથી અગીઆરમા સૈકા
