________________
તેમને કોઈએ પણ ક્યારેય શાન્તિપૂર્વક બેસતાં ઉઠતાં કે બોલતાં પણ નહીં જોયા હોય. હદબહાર રાગાન્ય અને દ્વેષાન્યોથી સુખશાન્તિ અને સમાધિ હજારો માઈલ દૂર ભાગે છે. કલેશકંકાસ કરનાર, બીજાની ચાડી ખાનાર, કલંકિત અને અપમાનિત કરનાર અને સવારે ને સવારે રતિ અને અરતિમાં ગળે ડૂબ થયેલા માનવોને પણ આર્તધ્યાન અને રૌદ્રધ્યાન કરતા જ જોયા છે. ઈત્યાદિ પ્રસંગોને પ્રત્યક્ષ જોયા પછે કે અનુભવ્યા પછ આપણો આત્મા જ કબૂલ કરશે કે પ્રાણાતિપાતાદિ પાપો આત્માનો સ્વભાવ હોઈ શકે નહી. તો પછે ધર્મ શી રીતે હોઈ શકશે? માટે વૈકારિક ભાવ આત્માનો ધર્મ નથી જ.
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર માં પરમાત્મા મહાવીર સ્વામીએ વત્થસહાવો ધમ્મો એટલે કે વસ્તુ (પદાર્થ) નો જે મૌલિક સ્વભાવ હોય તે તેનો ધર્મ છે. જેમ કે અગ્નિનો મૂળ સ્વભાવ ઉષ્ણતા છે પાણી નો શીતલતા છે યદ્યપિ અગ્નિના પ્રયોગ પાણીમાં ઉષ્ણતા દેખાય છે પણ તે અગ્નિના વૈકારિક પ્રયોગથી દેખાય છે અને
જ્યારે જેમ જેમ અગ્નિ બુઝાતો જાય છે તેમ તેમ ઉગતા ઓ થતા પાણી પોતાના મૂળ સ્વભાવમાં આવી જાય છે. આ પ્રમાણે જન્મજન્મનાં ઉપાર્જિત કર્મોના કારણે જીવાત્માના મૌલિક સ્વભાવો અહિસા - સંયમ અને તપોધર્મના સ્થાને હિંસા, દુરાચાર અને ભોગવિલાસી ઉત્પન્ન થાય છે , વધે છે , વધારાય છે અને એક સમયે સદ્ગતિદાયક પાલેશ્યા તેજો વેશ્યા અને શુકલેશ્યા ના સ્થાને દુર્ગતિદાયક કૃષ્ણ નીલ અને કયોતલેશ્યા વૃદ્ધિગત થતાજ આત્મા પોતાની સંપૂર્ણ શકિતની સાથે હિસાદિ કર્મોમાં વ્યાપારિત થાય છે. તે માટે પ્રયતવિશેષ કરે છે. જેમ કે તીરકામઠા, છા, બંદુક, ઠંડા આદિ શસ્ત્રોને મેળવે છે . શિકાર માટે ભાડુતી માણસો ને રાખે છે, જંગલમાં જાય છે શિકાર માટેના ખાસ મકાનો બંધાવે છે. આવી રીતે જૂઠ, ચોરી, મૈથુન અને પરિગ્રહ આદિ પાપોને વધારવા માટે મન વચન કે શરીરથી ક્રોધ - માન – માયા અને લોભ થી પણ કંઈક કરવું પડે તે સર્વધર્મ નથી પણ પરધર્મ છે. માટે જ પ્રાણાતિપાતાદિમાં જીવમાત્રને વિશેષ પ્રવૃત્તિ કરવાની ફરજ પડે છે. તે વિના કોઈ પણ જીવનો ઘાત - હનન - મારણ - તાડન - દખોત્પાદન - પીડન - તર્જન કે આક્રમણ આદિ થતું નથી. માટે જ તે પાપો - પાપમાર્ગો સ્વધર્મ (આત્માનો ધર્મ) નથી, પરંતુ પરધર્મ છે અને “મચાવ” એટલે કે પ્રાણાતિપાત જૂઠ પ્રપંચ, દુરાચાર (બદચલન) અને પરિગ્રહ આદિમાં આસકત બની મરવું તે અત્યંત ભયાવહ છે, કેમ કે મોહમાયામાં મસ્તાન બનીને બીજા જીવોને મારનાર જ પોતાના બીજા ભવમાં યમદૂતોનો માર ખાય છે. ભૂખે મારનાર જ
૨૦