________________
૪૦
3:
',
ઉતરવું પડયું છે, ત્યારે ત્યારે આ સર્વ સત્તા સામે તેને ઝંખેશ ઉઠાવવા પડી છે. આમ છતાં જાપાને પાછી પાની કરી નથી, અને છેલ્લાં પચાસ વર્ષ દરમિઆન ચીનમાં પેાતાની સત્તા જમાવવાની એક પણ તક તેણે જતી કરી નથી.. જાપાને ઇ. સ. ૧૮૨૪૯૫માં ચીન પાસેથી ફેાર્મોસાને ટાપુ છતી.. લીધા; ૧૯૦૪-૫માં મંચુરીઆની દક્ષિણે આવેલું પાર્ટ આર્થર અને સગેલિઅન ટાપુના દક્ષિણ વિભાગ રશિ પાસેથી જીતી લીધા. વળી તેજ અરસામાં દક્ષિણ મંચુરીઆમાં દાડતી ચાઈનીઝ રેલવેના પણ કબજો લીધા હતા. તેણે ૧૯૧૦માં ચીન પાસેથી કારીઆ જીત્યું. જ્યારે બધી યુરેપીઅન સત્તા મહાવિગ્રહમાં રાકાએલી હતી, ત્યારે જાપાને ચીનના શાન્હેન્ગ પ્રાંતમાં આવેલાં ઝગ્માવા વગેરે જર્મન સંસ્થાને પડાવી લીધાં. વળી તેજ કટાકટીના અરસામાં જાપાને ચીન પાસે કેટલીક માગણી કરી, અને ચીનમાં કેટલીક સત્તા પ્રાપ્ત કરી. ઇ. સ. ૧૯૧૯ની વર્સેલ્સની સંધિથી જાપાનને પેસિફિક મહાસાગરમાં આવેલા જર્મનીના કેટલાક ટાપુઓ, જે યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ અને ફિલિપાઇનના ટાપુએ વચ્ચેના રસ્તામાં આવેલા છે—તેને કબજો મન્યેા.
જો કે જાપાનને આટલા વિજયેા મળ્યા, તાપણ તેને મુખ્ય પ્રશ્ન તા હજી ઉભાજ રહ્યો; કારણ કે જાપાનને જે જે સંસ્થાને મળ્યાં, તે જાપાનની સર્વ જરૂરિઆતા પૂરી પાડી શકે તેમ નથી. આથી જાપાનની દૃષ્ટિ મં રીઆના નવા શિકાર પર પડી. મંચુરીઆ ત્યાં સુધી એક અણખેડાયલ પ્રદેશ હતા. ત્યાં ઘઉં, બાજરી વગેરે સારા પ્રમાણમાં પકવી શકાય તેમ એક અને ત્યાં કાલસાની ખાણેા પણ છે.
ઇ. સ. ૧૯૩૧માં જ્યારે આખી દુનિયા મહાન આર્થિક મંદીમાંથી પસાર થઈ રહી હતી, અને રશિઆ પેાતાની પંચવાર્ષિક યેાજનામાં રચ્યુંપચ્યું હતું, ત્યારે તક સાધીને મંચુરીઆને પણ જાપાને જીતી લીધું, જો કરું મંચુરીઆને પાછળથી મન્ચુઓના નામથી કાઈ રાજવંશની સત્તા હેઠળ મૂકવામાં આવ્યું; પણ તે સત્તા નામની હતી. ખરી સત્તા તે જાપાને પોતાને હસ્તક રાખી છે.
રાષ્ટ્રસંઘે જાપાનની આ જીતને માન્ય ન રાખી, એટલે ત્યારથી જાપાને રાસંધને તિલાંજલિ આપી.