________________
ભરતા ચાટર્સને પાર્લમેન્ટ બોલાવવાની જરૂર પડી ન હેત, તે આમ ને આમ રાજ્યનું ગાડું ગબડયું જાતા છતાં પાર્લમેન્ટ બોલાવવાની જરૂર પડી... ' સ્કેટલેન્ડ અને ચાર્લ્સ જેમ્સ ૧લાએ સર્કોટલેન્ડમાં એપિસ્કોપલ પંથ દાખલ કરવાનો પ્રયત્ન કર્યો, અને ફૈટ લેકે તે સાંખી રહ્યા. ચાલ્સ પિતાનું અધુરું કાર્ય પૂરું કરવા ધાર્યું. ધર્મધ લૈડે ચાર્લ્સને સમજાવ્યું કે ધાર્મિક એકતા માટે સ્કોટલેન્ડમાં પણ ઈગ્લેન્ડના જેવી પ્રાર્થના પદ્ધતિ દાખલ કરવી. ઍટ લોકોને લાગ્યું કે રાજ સ્કેટલેન્ડમાં રોમન કેથેલિક ધર્મ દાખલ કરવા માગે છે. એડિબરનો ધર્માધ્યક્ષ નવી પ્રાર્થના વાંચવા ઉભો થયે, કે કોઈએ તેના ઉપર છુટું બાજઠ ફેંકયું. પરિણામે દેશમાં બંડ ઊઠયું. સ્ક્રીટ લોકોએ પ્રતિજ્ઞા કરી કે મરતાં સુધી આવા જુલમની અને પોપની સામા થવું. ગરીબ અને તવંગર, અમીર અને પાદરી, સર્વેએ એકઠા મળી એક પ્રતિજ્ઞાપત્ર–Covenant” તૈયાર ર્યું. હજારો લેકેએ તેમાં સહી કરી. કેટલાક તે એવા આવેશમાં આવી ગયા કે સહી કરતી વખતે તેમની આંખોમાં આંસુ આવી ગયાં. કેટલાકે પોતાના શરીરમાંથી લેહી કાઢીને તે વડે સહી કરી. એ પ્રતિજ્ઞા એવી હતી કે ભીડ પડે ત્યારે એક બીજાને મદદ કરવી, અને ચાટર્સ તથા હૈડ ધર્મમાં જે કંઈ ફેરફાર કરે તેની સામે થવું. પછી ગ્લાસગોમાં સભા મળી, તેમાં એપિસ્કોપલ પ્રાર્થના પદ્ધતિ અને પોથીને નામંજુર કર્યા. ચાર્લ્સ ડેંટ લેકેનો વિરોધ દબાવી દેવાનો નિશ્ચય કર્યો, પણ બંને બાજુએ લડાઈની તૈયારી થવા લાગી. કેંટ લેકે એ શૂરવીર, ઉત્સાહી. અને કાબેલ અમલદારોના હાથ નીચે ૨૦,૦૦૦ ચુનંદા માણસોનું લશ્કર તૈયાર કર્યું. રાજા પિતાનું લશ્કર લઈ સામે ગયે. તેનું લશ્કર જોઈએ તેવું તૈયાર ન હતું, અને તેમાંના ઘણુ સિપાઈઓ ડૅટ લેકને પક્ષ ' કરનારા હતા, એટલે બેરિક સુધી આવીને રાજા લડયા વિના પાછો ગયે. તે સામાન્ય સભા અને પાર્લમેન્ટ ઠરાવે તેવી સંધિ કરવાનું વચન આપતે ગયો; છતાં પાલમેન્ટ એવી માગણી કરી કે રાજાએ સ્કોટલેન્ડ જોડે ફરી યુદ્ધ કરવાનો નિશ્ચય કર્યો. તેણે સ્ટેફર્ડને આયર્લેન્ડથી પાછા બેલાવી લશ્કરની તૈયારી કરવા માંડી. આ યુદ્ધ માટે નાણાં મેળવવા ઈ. સ. ૧૬૪૦માં રાજાએ પાર્લમેન્ટ બોલાવી. પાર્લામેન્ટ નાણાં આપવાને બદલે ચાર્લ્સ કરેલા જુલમની