________________
બની શકે ? માટે જ અહિંસાને સિદ્ધોનું આશ્રયસ્થાન કહ્યું છે.
અહિંસા - સંયમ – તપના પાલનમાં જેટલી કચાશ, તીર્થની આરાધનામાં તેટલી જ કચાશ.
શ્રાવક પાસે જેમ સ્થાવર-જંગમ સંપત્તિ હોય તેમ ભગવાનના તીર્થને પણ સંપત્તિ હોય. માટે જ લખ્યું. ચોવચાતશુદ્ધથર્મસાત્ યુવત મહાસત્તાક વિનાન્ ત્રણેય લોકમાં રહેલા શુદ્ધ ધર્મની સંપદાવાળા સત્ત્વશાળી જીવો ભગવાનની જ સંપત્તિ છે.
અહીં અઢીદ્વીપ ન લખતાં રૈલોક્યગત લખ્યું, કારણ કે અસંખ્ય દેશવિરતિધરો, અસંખ્ય સમ્યગદૃષ્ટિ દેવો, નારકો અઢીદ્વીપથી બહાર છે, તે સૌને સમાવવા રૈલોક્યગત લખ્યું. અહીં દષ્ટિ ખૂબ જ વિશાળ છે. આપણે સંકુચિત દૃષ્ટિ ધરાવીએ છીએ. પોતાનાને પણ સમાવી શકતા નથી, ભગવાનનો સંઘ એટલો વિશાળ છે કે સમગ્ર બ્રહ્માંડને પોતાનામાં સમાવી લે છે.
ભગવાનનો આ સંઘ અચિન્ય શક્તિ યુક્ત કહ્યો છે. અચિત્ય એટલે ચિત્તથી વિચારી ન શકાય તેવી શક્તિથી યુક્ત.
આ સંઘ અનેક રીતે ઉપકાર કરતો જ રહે છે.
નલિની ગુલ્મ વિમાનનું વર્ણન સાંભળીને જાતિસ્મરણ જ્ઞાન પામેલા અંવતીસુકુમાલને લાગેલુંઃ નક્કી આ મુનિઓ ત્યાં જઈ આવ્યા લાગે છે. નહિ તો આવું વર્ણન શી રીતે કરી શકે ?
માટે જ અહીં લખ્યું : “અવિસંવાદિ' એટલે કે સંવાદિ ! સત્ય ! જેવું છે તેવું કહેનારું આ પ્રવચન છે.
પ્રવચનં તો વા એમએટલા માટે લખ્યું કે પ્રવચન [દ્વાદશાંગીરૂપ પ્રવચન] નો આધાર સંઘ છે. સંઘ વિના પ્રવચન ક્યાં રહે ?
તીર્થ કોને કહેવાય ? ચતુર્વિધ શ્રમણ-સંઘ તીર્થ કહેવાય, સાધુ-સાધ્વી તો શ્રમણ છે જ. શ્રાવક-શ્રાવિકાને પણ અહીં શ્રમણ કહ્યા છે. કારણ ભાવિમાં તે શ્રમણ બનાવાના છે ને વળી તપ વગેરે સાધના માટે શ્રમ કરતા રહે છે. શ્રમ કરે તે શ્રમણ ! એ અર્થમાં ચતુર્વિધ સંઘના તમામ સભ્ય “શ્રમણ” છે.
શ્રમણ-પ્રધાન સંઘ' આવો અર્થ પણ કરી શકાય, કારણ કે
૨૮૮
સ
સ
ક
ક
ક મ
ક ર
ર
દ
ક
જ
