________________
પ્રભુના ગુણો આપણામાં ભલે પૂરા પ્રગટે નહિ, એનો ક્ષયોપશમ થાય, થોડા-ઘણા પ્રગટે ને જે આનંદ પેદા થાય તે પણ એવો હોય કે શબ્દોમાં કહી ન શકાય.
જ્ઞાન-ધ્યાન આદિમાં મગ્ન રહો. પછી જે આનંદ પેદા થાય તે અવર્ણનીય હશે. પંચસૂત્રકારે સાધુનું સુંદર વિશેષણ આપ્યું છે :
“શાળા સંયા ” સાધુ ધ્યાન અને અધ્યયનથી સંગત હોય. ધ્યાનથી થાક લાગે તો જ્ઞાન, જ્ઞાનથી થાક લાગે તો ધ્યાનમાં મગ્ન બનો.
આ બન્ને હશે ત્યાં ચારિત્ર હશે જ. ચારિત્ર એટલે જ સ્થિરતા. વારિવં સ્થિરતાપન્’ - જ્ઞાનસાર –૩/૮.
આવી સ્થિરતા સિદ્ધોમાં પણ હોય. કોઈ આગમમાં સિદ્ધોને જે અચારિત્રી કહેલા છે તેથી ગભરાતા નહિ. સ્થિરતારૂપ ચારિત્ર સિદ્ધોમાં પણ હોય છે. આગમોમાં સિદ્ધોને અવીર્ય કહેલા છે, તે બાલવીર્યની અપેક્ષાએ. આત્મવીર્ય તો અનંત છે જ.
મન અસ્થિર બન્યું એનો અર્થ એ જ કે આપણે સ્વભાવ છોડી વિભાવમાં ગયા, કષાયમાં ગયા.
अकसायं खु चारित्तं, कसाय-सहिओ न मुणी होइ
– બૃહત્ કલ્પભાષ્ય. બાર કષાયના ક્ષય-ઉપશમથી જ આ ચારિત્ર આવે છે. સંજ્વલન કષાયને ભલે છોડી દઈએ, પણ બાર કષાયનો ક્ષયોપશમ તો કરવો જ પડશે.
અનંતાનુબંધીનો ઉદય હોય ત્યાં બીજા કષાયોનો ક્ષયોપશમ ન હોય, ન હોઈ શકે.
અનંતાનુબંધીનો હોય ત્યાં મિથ્યાત્વ હોય જ. મિથ્યાત્વ નથી ગયું, ને અનંતાનુબંધીની વિસંયોજના [ક્ષય કરેલી હોય, તો પણ તે સ્થિતિ અન્તર્મુહૂર્તથી વધુ નહિ એ. કારણ કે તેનું બીજ [મિથ્યાત્વ પડયું છે.
૨૪૨
#
#
* * * * * કહે, કલાપૂર્ણસૂરિ-૩
#
#
#
#
