________________
ઓછી છે. પરિણામ શું આવે ? તે તમે સમજી શકો છો.
ઘરબાર છોડ્યા પછી, આટલી આરાધનાઓ કર્યા પછી આપણને જે ગુણઠાણું [છ] મળે તેનું નામ જ્ઞાનીઓએ ‘પ્રમત્ત’ આપ્યું. આવું નામ ગમે ? પ્રમાદી કોઈ કહે તે ગમે ? ન ગમે તોય શું થાય ? જ્ઞાનીઓએ નામ આપ્યું છે.
જ્ઞાનીઓએ બધું બરાબર જોઈને જ કહ્યું છે.
એટલે કે અહીં સુધી આવ્યા પછી પણ પ્રમાદની પૂરી સંભાવના છે. માટે જ લખ્યું : ‘જ્ઞાનિનોઽપ પ્રમાવિનઃ ।' જ્ઞાની હોવા છતાં પ્રમાદી ! આવાનું વિકલ અનુષ્ઠાન તે ઈચ્છાયોગ.
બીજાનું સમ્યક્ત્વ બોધિ કહેવાય, તીર્થંકરનું સમ્યક્ત્વ વરબોધિ કહેવાય. શું કારણ ? કદાચ ભગવાનનું ક્ષાયોપશમિક હોય તોય વરબોધિ કહેવાય. બીજાનું ક્ષાયિક હોય તોય બોધિ જ કહેવાય.
એનો અર્થ એ થયો કે તીર્થંકરના સમ્યગ્ દર્શનમાં કશુંક વિશેષ હશે ! સર્વ જીવોમાં સ્વનું રૂપ જોતા હશે ! બીજાની પીડાને સૂક્ષ્મપણે સ્વમાં સંવેદતા હશે !
શાસ્ત્રયોગવાળાની શ્રદ્ધા તીવ્ર હોય છે. પ્રમાદ બિલકુલ નથી હોતો. તીવ્ર શ્રદ્ધાના કારણે બોધ પણ તીવ્ર હોય છે. આથી તેમનું પાલન સંપૂર્ણ હોય છે.
વૃદ્ધાવસ્થામાં સંગમાચાર્ય સ્થિરવાસ રહેલા. એક વખતે તેમનો કોઈ દત્ત નામનો પ્રશિષ્ય આવ્યો. ગોચરી નહિ મળતાં કંટાળેલો જોઈ આચાર્યે તેની સમાધિ માટે એક ઘરે રડતી છોકરીને ચપટી વગાડીને શાંત કરી. આથી ખુશ થયેલા ગૃહસ્થ પાસેથી ગોચરી અપાવી.
શિષ્ય ઉલ્ટી ખોપરીનો હતો. તેણે વિચાર્યું ઃ જોયું ? આટલી વાર મને ફેરવીને હેરાન કરીને હવે ગોચરી અપાવી. પોતે સારી ગોચરી લેવા સ્થાપિત ઘરોમાં ઉપડી ગયા.
પેલો શિષ્ય આખો દિવસ દોષો જ જોયા કરતો. આવા દોષવાળા, એકલવિહારી સાથે ન રહેવાય એમ માનીને અલગ રહ્યો.
કહે, કલાપૂર્ણસૂરિ-૩ * *
* ૧૬૯
