________________
પેલો ભીખારી વારંવાર ગંદું અનાજ ખાઈ લે છે ત્યારે પેલો વિનવણી કરે છે : ગુરુદેવ ! કાંઈક એવું કરો, કોઈ એવી પરિચારિકા આપો જેથી તે મને ગંદું ખાતા અટકાવે.
ગુરુની તદ્દયા [કરુણા એ તેને સમ્બુદ્ધિ નામની દાસી આપી, જે એને મલિન અનાજથી અટકાવવા લાગી. આ જ વિવેક છે.
ભગવન્! આપ મોક્ષમાં ગયા છો, છતાં નાથ કહેવાઓ છો. યોગક્ષેમ તો કરતા દેખાતા નથી, પછી નાથ શી રીતે ?” આવો પ્રશ્ન પૂ. દેવચન્દ્રજીએ ૭મા ભગવાનના સ્તવનમાં ઊઠાવ્યો છે.
વીતરાગતા હોય ત્યાં કરુણા શી રીતે હોય ? આવા પ્રશ્નો આપણને ઊઠે, પણ સમજી લો : ભગવાન ચમત્કારના ભંડાર છે. ભગવાનમાં કૃપાલુતા છે તેમ કઠોરતા પણ છે. નિર્ઝન્થતા છે તેમ ચક્રવર્તિપણું પણ છે. આવા એક - બે નહિ, અનંતા વિરોધી ધર્મો ભગવાનમાં રહી શકે, એ વાત સ્યાદ્વાદ-જ્ઞાતાઓને સમજાવવી ન પડે. ભગવાન કૃપાળુ છે, જગતના જીવો પર.
ભગવાન કઠોર છે, કર્મો પર.
અલગ-અલગ અપેક્ષાએ પરસ્પર વિરોધી ધર્મો પણ એક વસ્તુમાં ઘટી શકે.
પૂ. આનંદઘનજી મ. નું પેલું “શીતલ જિનપતિ લલિત ત્રિભંગી” સ્તવન પરસ્પર વિરોધી ગુણધર્મોને કહેનારું છે.
પૂ. દેવચન્દ્રનો મઝાનો પ્રશ્ન છે : સંરક્ષણ વિના આપ નાથ છો. ધન વિના આપ ઈશ્વર છો, ધનવંત છો. “સંરક્ષણ વિણ નાથ હો, દ્રવ્ય વિણ ધનવંત હો.” .
પાણી વાપરતાં આ પંક્તિ હમણા જ મને યાદ આવી. વારંવાર ઘુટેલી આ પંક્તિઓ ભૂલાય શી રીતે ? માટે જ વારંવાર કહું છું : આ ત્રણ ચોવીશીઓ ખાસ કંઠસ્થ કરજો.
અમામ ગુણોને મેળવી આપનાર અને પ્રામ ગુણોની રક્ષા કરનાર ભગવાન નાથ છે. આપણામાં ગુણો ન આવતા હોય તો
કહે, કલાપૂર્ણસૂરિ-૩ * * * * * * * * * * * * * * ૧૪૭
