________________
બ્રિટિશ કાળ
વેરાવળ માંડવી ને પારખ’દરના વેપાર કાંઠા ઉપરાંત પરદેશ સાથે હતા, જેમાં રાતા સમુદ્ર અને ઈરાની અખાતનાં અને આફ્રિકાના પૂર્વ કિનારાનાં બંદરા અને શ્રીલંકા સાથે મુખ્યત્વે હતેા. ભાવનગર અને ખેડીના વેપાર ઇંગ્લૅન્ડ તથા યુરોપના અન્ય દેશા સાથે પણુ હતા. સૌરાષ્ટ્ર કચ્છ અને તળ ગુજરાતનાં બંદરાના વેપારની વિગત અગાઉ જોઈ ગયા છીએ તેથી એનુ પુનરાવર્તન કરવાની જરૂર નથી.
૩૦.
પાદટીપ
૧. શિવપ્રસાદ રાજગાર, ‘ગુજરાતના વહાણવટાને ઇતિહાસ', પૃ. ૧૪૬-૧૪૭; નર્મદાશંકર કવિ, 'ગુજરાત સર્વસ’ગ્રહ,' પૃ. ૨૬૪
૨. ઈ. ઇ. દેસાઈ, ‘સૂરત સેાનાની મૂરત’, પૃ. ૧૪૨, ૧૪૩, ૧૪૫; DG: Surat, pp.
662 ff.
૩. રત્નમણિરાવ ભી. જોટ, ‘ખંભાતના ઇતિહાસ’, પૃ. ૧૧૭
૪. BG, Vol. VI, p. 197
૫. રત્નમણિરાવ ભી. જોટ, ‘ગુજરાતના સાંસ્કૃતિક ઇતિહાસ : ઇસ્લામ યુગ’ (ગુસાંઈ) ખ`ડ
૪, પૃ. ૧૦૭૭-૭૮
૬. 'ગુજરાત સ`સ'ગ્રહ' (ગુસસ'), પૃ. ૨૬૧
૭. DG : Broach, pp. 401 f.; ‘ગુસસ', પૃ. ૪૭૯
૮. ‘ગુસસ’, : પૃ. ૨૬૧, ૪૬૨, ૪૬૩ BG, Vol. IV, pp. 97 f.
. ૯. ગુસસ', પૃ. ૪૬૨-૪૬૩
૧. DG : Surat, p. 662
૧૧, જે. એમ. મહેતા, ‘સૌરાષ્ટ્રના દરિયાકાંઠે', પૃ. ૧૨, ૨૭–૨૯, ૩૫, ૪૨; BG, Vol. VIII, pp. 236, 240.
૧૨. A. B. Trivedi, Kathiawar Economies, p. 184
૧૩. BG, Vol. VIII, pp. 238-240, 256, 251, 538; ગુસસ', પૃ. ૨૬૫
૧૪. BG, Vol. V, pp. 114, 115, 117
૧૫. ગુસાંઈઅે ઇસ્લામ યુગ, ખ’ડ ૪, પૃ. ૧૦૭૭-૭૮
૧૬. T.S. Sanjivrao, A Sbort History of Modern IndianShipping. pp. 32 ff.
૧૭. BG, Vol. VIII, pp. 225 f. ૧૮. Ibid., Vol. V, p. 114