________________
૮૦] મરાઠા કાલ
[ vડા દિવસ બાદ સૈનિકે એ પિતાના પગારની વસૂલાત લેવા માટે ભદ્ર પર આક્રમણ કરી સંતેજીને ઘેરી લીધે. સંતેજીએ આવી સ્થિતિમાં બાપુ નારાયણને બોલાવી. શહેરને કબજે સેંપી દીધો. ત્યાર બાદ એ પુણે જવા રવાના થશે. એ એની સાથે વાડાસિનોરના સુલતાન હબશી અને મુહમ્મદ જહાંને સાંકળે બાંધી સાથે લઈ જઈ રહ્યો હતો, તેમને અરબ જમાદાર અબ્દુલ્લા ઝુબેદીએ છેડાવ્યા.
આપા ગણેશે અમદાવાદ આવતાં માર્ગમાં ખંભાત રાજ્યના રાશી પરગણામાં આવેલા ઉમેટાના ઠાકોરને પરાજિત કરી તેની પાસેથી ૧૧,૦૦૦ રૂપિયાનો દંડ વસૂલ્યા. ત્યાંથી જંબુસર પાસે આવેલ દેહવાનના બંડખેર કેળીઓને જેર કરવા ગયા. ત્યાંથી ખંભાત જઈ નવાબ મોમિનખાનને મળી પેશવાના હિસ્સાના ૮૪,૦૦૦ રૂપિયા નવાબ પોતે હતેથી ચૂકવી આપશે એવી. એની પાસેથી કબૂલાત લીધી. ખંભાતથી આપા ગણેશ ઠાસરા પરગણામાં આવેલા ડાકોરના સુપ્રસિદ્ધ મંદિરના દર્શને ગયો. તે ૧૧ મી જાન્યુઆરી, ૧૭૬૧ ના રોજ પાટનગર અમદાવાદ પહોંચ્યો છે ત્યાં બંદોબસ્ત ગોઠવી એ તરત પેશકશ ઉઘરાવવા નીકળી પડ્યો. ૮ પાણીપતમાં મરાઠાઓની હારને ગુજરાતમાં બળવાની તૈયારી
આ વખતે પાણીપતના મેદાનમાં મરાઠા સરદારો અને અફઘાન સુલતાન અહમદશાહ અબ્દાલી વચ્ચે જંગ ખેલાતું હતું. ગુજરાતના મરાઠા સરદારે. પણ એમાં ભાગ લેવા ગયા હતા. પાણીપતના યુદ્ધમાં મરાઠાઓની હાર થતાં તેમણે પંજાબ પ્રદેશ ગુમાવ્યો તેની સાથે તેમની ધાક અને હાક પણ ઘટી ગઈ. આવી સ્થિતિમાં મુઘલેએ ગુજરાત અને માળવા જેવા પોતાના પ્રદેશે પુનઃ પ્રાપ્ત કરી લેવા પેરવી કરવા માંડી. આના સંદર્ભમાં ૧૪ મી ફેબ્રુઆરી, ૧૭૬૧ ના રોજ લખાયેલું અને શુજાઉદ્દલાની મહેર ધરાવતું તેમ મોમિનખાનને સંબોધેલું ફરમાન ખંભાત આવી પહોંચ્યું. આ ફરમાન દ્વારા મરાઠાઓના કારમા પરાજયના અને તેઓ મેદાન છોડીને નાસી ગયા હોવાના સમાચાર મેમિનખાનને મળ્યા. મોમિનખાનને ગુજરાતના સૂબામાંથી મરાઠાઓને હાંકી કાઢવાનો આદેશ અપાય. વળી દિલ્હીથી પાટણને જવાંમર્દખાન પર અને ભરૂચના નેકનામખાન પર પત્રો પાઠવી તેઓએ મોમિનખાનને સહાય કરવી એ હુકમ થયો. મેમિનખાને અમદાવાદ પર ચડાઈ કરવા તુરત રેહિલાઓ, અરબ અને ભારતીયોનું બનેલું છ હજારનું લશ્કર સંગઠિત કરી લીધું. મુહમ્મદ લાલ અને જમાદાર સલીમ પણ હવે તેની સાથે જોડાઈ ગયા. મોમિનખાન અમદાવાદ
