Page Text
________________
શોથ-ચિકિસિત-અધ્યાય ૧૭ મો
૯૪૯
કુતૂટવઘુ મુસ્તાપાડપિ વા | પંચમૂલ-દશમૂલના ક્વાથમાં શતાવરી,
ત્રિોષ–સૂંઠ, મરી અને પીપર,ત્રિફલા- | સરગવો, જેઠીમધ અને જીવનીય ગણની હરડે, બહેડાં અને આમળાં, મોથ, વાવડિંગ જેટલી ઔષધિઓ મળે તેટલી સમાન ભાગે તથા ચિત્રક–એટલાં નવ દ્રવ્યો સમાન ભાગે | મેળવીને તેઓનો કક, ચોથા ભાગે મિશ્ર લઈ તેમાં નવા લેહનું ચૂર્ણ, મંડૂરનું ચૂર્ણ કે | કરો અને તે કવાથ જેટલું જ દૂધ મિશ્ર લોહભસ્મના પણ તેટલા જ ભાગે મેળવવા કરી તે પ્રવાહીથી એક ચતુર્કીશ તલનું તેલ પછી તે ચૂર્ણને મધ સાથે ચાટી તેની ઉપર | મિશ્ર કરી તે પકવવું, પ્રવાહી બની જતાં જવના ખોરાકનું અને સાઠીચોખાના ભાતનું | તૈયાર થયેલું એ તેલ યોગ્ય કાળે (સવારે) સૂકા મૂળાના યૂષ સાથે કે માથથી મિશ્ર | પીવું અને સેજાની ઉપર એ તેલથી અત્યંકરેલ દૂધ સાથે ભેજન કરવું. ૪૨,૪૩ | જન-માલિસ પણ કરવું (તેથી વાતિક સોજાને નાશ કરનાર કરુકબિન્દુ-અવલેહ | સેજો મટે છે). ૪૭,૪૮ મત ત્રિવૃત્તિ ત્રિોઉં ત્રિષડબ્રિાઇઝ વાતિક શાથને મટાડનાર પ્રલેપ तिला गुडा विडङ्गं च मधु सर्पिरयोरजः। शताह्वां मधुकं दारु सश्वेतां च गवादनीम् । नाम्ना कटुकबिन्दुर्हि लेहः शोथप्रमर्दनः ॥४५॥ वत्सादनींच पिष्ट्वा तैः सुखोष्णैः शोथमादिहेत् ॥
ભિલામાં, નસેતર, નેપાળ, ત્રિષ- | સૂવા, જેઠીમધ, દેવદાર, ધોળી વજ, સૂંઠ, મરી અને પીપર; ત્રિફલા-હરડે, ઇંદ્રવાણી અને ગળે-એટલાં દ્રવ્યોને સમાનબહેડાં અને આમળાં, ચિત્રક, તલ, ગેળ, | ભાગે લઈ પીસી નાખી તેઓને સહેવાય વાવડિંગ, મધ, ઘી અને લેહચૂર્ણ—મંડૂર કે| તેવાં ગરમ કરી તેઓનો વાતિક સેજા પર લોહભસ્મ–એટલાને સમાન ભાગે લઈ મિશ્ર | લેપ લગાડ (તેથી પણ વાતિક જે કરી જે ચાટણ તૈયાર કરાય, તે “કટુકબિન્દુ | મટે છે). ૪૯ નામને અવલેહ, સર્વ પ્રકારના સેજાને વાતિક સજા પર કરવાનું સિંચન નાશ કરે છે. ૪૪,૪૫
वर्चीवं बिल्वमेरण्डं तर्कारी सपुनर्नवाम् । એમ સેજાની સામાન્ય ચિકિત્સા કહીને | નિષ્ણ વારિખોળે શ્વાણું વિરેન્દ્ર પગી હવે વિશેષ કહેવાની પ્રતિજ્ઞા
પેળી સાટડી, બિલ્વફળ, એરંડમૂલ, सामान्येनैतदाख्यातं पृथक्त्वेन निबोध मे। તકરી–અરણું અને રાતી સાટોડી–એટલાંને તાવિત પ્રવામિ યાતિવા મિષજિતમ્ છમ્ | સમાન ભાગે લઈ અધકચરાં કરીને તેઓને
એમ ઉપર દર્શાવ્યા પ્રમાણે સેજાના | કવાથ કર પછી સહેવાય તેવા ગરમ એ રેગની સામાન્ય ચિકિત્સા કહી; હવે તેઓના | ક્વાથના જલ વડે વાયુના સોજા પર વિશે વાતિક આદિ ભેદની અલગ અલગ ચિકિત્સા, | સિંચન કરાવવું (તેથી પણ વાતિક સોજો હું તમને આરંભથી કહું છું, તેને તમે મારી | મટે છે). ૫૦ પાસેથી સાંભળે. ૪
વાતિક સજા પર કરવાનું ઉપનાહન વાતિક શેથની ખાસ ચિકિત્સા | તિરાનાં સર્વપurt = શોધૂમ થવસ્થ રા कुलत्थयवकोलानामुभयोः पञ्चमूलयोः। સૂનાં સૈમિશ્રા મુખનાદું પશા नि!हे साधितं तैलं कल्कैरेतैः समांशिकैः ॥४७॥ तथैवैरण्डबीजानां भृष्टानां वोपनाहनम् । शतावरीकृष्णगन्धायष्टीमधुकजीवनैः । - તલથી મિશ્ર સરસવ, ઘઉં તથા જવના સસ્તા વિવેત્ જે જન તત્ કટ ચૂર્ણને (તલના તેલ સાથે મિશ્ર કરી)
કળથી, જવ, કોલ–બર તથા બેય | વિદ્ય, તેઓનું ગરમ ઉપનાહન (પિટીસનું
| SR No. | 032596 |
| Book Title | Kashyapsamhita Athva Vruddhajivakiya Tantra |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Marich Kashyap Maharshi, Girijashankar Mayashankar Shastri |
| Publisher | Sasthu Sahitya Vardhak Karyalay |
| Publication Year | 1970 |
| Total Pages | 1034 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Interfaith |
| File Size | 36 MB |