Kashyapsamhita Athva Vruddhajivakiya Tantra

SR No.: 032596
Original Sutra Author: N/A
Author: Marich Kashyap Maharshi, Girijashankar Mayashankar Shastri
Publisher: Sasthu Sahitya Vardhak Karyalay
Publication Year: 1970
Total Pages: 1034
Language: Gujarati
Classification: Interfaith
File Size: 36 MB

Page 885

કાશ્યપ સંહિતા-ખિલસ્થાન
દરડામાંથી તે બહાર નીકળતી નથી; તેમ જ | શ્રોણિન એટલે કેડની પાછળના ભાગને, અતિશય પ્રવાહી કે પાતળી બસ્તિ થોડા ! બસ્તિ-મૂત્રાશયનો, કેડનો, બેય પડખાંને, સામર્થ્યવાળી હોય છે, તેથી તેને અયોગ નાભિના મૂલનો તથા ઉદરને આશ્રય કરી થાય છે–કોઈપણ અસર થતી નથી. ૬૪ | પિતાના વીર્ય દ્વારા સારી રીતે આખાય - વિવરણ: અહીં અયોગ શબ્દનો અર્થ આ | શરીરમાં પહોંચી જાય છે. ૬૭ છે કે બસ્તિની જે અસર કે પ્રભાવ અથવા સામર્થ્ય સમ્યક પ્રયુત બસ્તિ પિત્તસ્થાનને થવું જોઈએ તે ન થાય અથવા તેને વિપરીત ઓળંગી ફને પણ આકર્ષે પ્રભાવ કે વિપરીત અસર થાય; જેમ કે બસ્તિદ્વારા કાર્યમાં ક્ષિો માહર્તાવિ પાવા આપેલ ઔષધ ઉપરના માર્ગે ચઢી જઈ ઊલટી | પિત્તરથાનમતિથ્ય પમાક્ષિતે મ્ ૬૮ કરાવે. ૬૪
જેમ વાયુએ ફેંકેલો અગ્નિ ચારે તરફ અતિશય થડા અને અતિશય વધુ પ્રમાણ | ફેલાઈ જાય છે, તેમ ઊંચા ભાગમાં રહેલા વાળી બસ્તિથી થતું નુક્સાન
વાયુએ બળથી ફેકેલી તે બસ્તિ, પિત્તના अल्पमात्रो न(चाप्येति कृच्छ्राद्वाऽपि निवर्तते । अतिमात्रोऽतियोगाय तस्मादेते विहिताः ॥६५॥
સ્થાનને ઓળંગી ઘણા થોડા પ્રમાણમાં અતિશય થોડા પ્રમાણથી યુક્ત બસ્તિ
કફને પણ આકર્ષે છે. ૬૮ જે અપાય તે તે પાછી બહાર આવતી
અતિતીર્ણ અને અતિમૂહુ બસ્તિને
પ્રગ ન કરવામાં કારણ નથી અથવા મુશ્કેલી એ બહાર આવે છે;
तीक्ष्णो मात्राशतादूर्ध्व नातितीक्ष्णः (प्रयुज्यते)। તે જ પ્રમાણે અતિશય વધુ પ્રમાણમાં જે
न तिष्ठति, मृदुस्तिष्ठत्यधिकं वाऽपि यापनः ॥६९ અસ્તિ અપાય છે તેથી અતિયોગ થાય છે !
તીર્ણ બસ્તિ, સે માત્રા(એટલે એ કારણે અતિશત, અતિઉષ્ણ આદિ |
આંખના સે પલકારા)થી અધિક સમય ઉપર્યુક્ત બસ્તિઓ વિશેષે કરી નિંદાયેલી છે.
કઠામાં ટકતી નથી; એ જ કારણે અતિશય (આ જ અભિપ્રાય ચરકે સિદ્ધિસ્થાનના |
તીક્ષણ બસ્તિને પ્રયોગ કરી શકાતો નથી; ૩જા અધ્યાયમાં અને સુશ્રુતે પણ ચિકિત્સા ] તે જ પ્રમાણે મૃદુ-અતિશય વધુ કમળ સ્થાનના ૩૮મા અધ્યાયમાં દર્શાવ્યા છે.) ૬૫ બસ્તિ તથા યાપન શક્તિ પણ શરીરમાં
સમ્યફ પ્રયુક્ત બસ્તિથી થતો લાભ વધુ સમય ટકી શકે નહિ, તેથી જ તેને યથાવતો મૃત મોચોuસ્ટવ સમા | પણ પ્રયોગ કરાતો નથી. ૬૯ સ્ટોઈનિદાનાં નિવાઝવર્તવા / દુહા | બીજી કે ત્રીજી સમ્યક બસ્તિ દોષોને જે બસ્તિને બરાબર મસળી મિશ્ર કરી
વધુ બહાર લાવે હાય, સુંવાળી અને સહન થઈ શકે એવી મારહોળાTTRW Tદ્રારોપUTI HI ઉષ્ણ કરી લવણ યુક્ત કરી હોય તેમ જ સદ્વિતીયસ્તૃતથી વા વાર્ષિત તથા III સમપ્રમાણમાં યુક્ત કરીને જે અપાઈ હાય યોનિ છૂટ્યાંઢ તૂફમાંa સ્માનુપાતાના તે ખલકારક થઈ કઠામાં, હોઠમાં, જીભમાં | વિિિત વિઘાન તથા યોનિમાં દાહને પણ કરતી નથી. ૬૬ | (gધાર) પ્રતિ ઉપર દર્શાવેલી બસ્તિ આખાય
(પહેલી સમ્યક બસ્તિ અપાયા પછી) શરીરમાં પહોંચે
અપાનવાયુનું અનુલોમનપણું થઈ જાય છે श्रोणिबस्तिकटीपार्श्वनाभिमूलोदराश्रितः। અને ગુદા પણ વધુ પડતી સંકોચાઈન વિશ્વમુછુયં વીર્યત પ્રતિપદ ૭ | હોય, તે કારણે ઘણા થોડા કાળના અંતરે ઉપર જણાવ્યા પ્રમાણે અપાયેલી બસ્તિ | બીજી કે ત્રીજી જે સમ્યક બસ્તિ અપાય