________________
જાતિસૂત્રીયશારીર-અધ્યાય ૫ મે
૪૧૯
.
ગર્ભને મહર્ષિઓ અકાળે રહેલો ગર્ભ પડતા શારીર પરિશ્રમને ત્યાગ કરવો. તેમાં કહે છે; એ અકાલજ અથવા અકાળે | કારણ છે કે સગર્ભા સ્ત્રી જે દિવસે ઊંઘે ઉત્પન્ન થયેલો ગર્ભ હીન-હલકે દુર્બળ, તે તેને ગર્ભ ઊંધ્યા કરવાના સ્વભાવવાળો થાય; અસ્થિર, નબળો, અપુષ્ટ અને ભંગુર-નાશ આંજણ આજે તેને ગર્ભ આંધળો થાય, પામવાના સ્વભાવવાળ હોઈ તુરછ ધાન્ય સેદન કરે તે તેને ગર્ભ વિકૃત-રોગી દષ્ટિવાળો જે થાય છે-લાંબો કાળ ટકતો નથી | થાય, સ્નાન કે વિલેપન કરવાથી તે સ્ત્રીને ગર્ભ અને કેવળ નકામો જ નીવડે છે. ૫
દુઃખી સ્વભાવવાળો થાય છે, તેલનું માલિસ
કરવાથી તે સ્ત્રીનો ગર્ભ કેઢિયો થાય છે. સગર્ભા વિવરણ : આ સંબંધે ચરકે પણ શારીર- | સ્ત્રી પોતાના જે નખ કાપે તો તેને ગર્ભ ખરાબ ના ૮ મા અધ્યાયમાં આમ કહ્યું છે કે-“તતઃ
નખવાળો થાય છે, વધુપડતું જે હશે તો તેને ગર્ભ पुष्षात्प्रभृति त्रिरात्रमासीत ब्रह्मचारिण्यधःशायिनी पाणि
કાળાશયુક્ત દાંત, હોઠ, તાળવું અને જીભવાળો થાય भ्यामन्नमजर्जरपात्रे भुञ्जाना न च कांचिद् मृजामापद्येत ।
છે, અતિશય વધુપડતું બોલવાથી તે સ્ત્રીને ગર્ભ તે ઋતુકાળ પ્રાપ્ત થાય ત્યારથી માંડી સ્ત્રીએ ત્રણ
વધુ પડતા પ્રલાપ-બકવાદ કરનારો થાય છે, અતિશય દિવસરાત સુધી બ્રહ્મચર્ય પાળવું, જમીન
વધુ શબ્દો સાંભળવાથી તેને ગર્ભ કાને બહેરો પર (દર્ભ સિવાય બીજું) કંઈ પણ પાથર્યા
થાય છે, જમીન ખેતરવાથી તે સ્ત્રીને ગર્ભ માથે વિના સૂવું, (કેવળ દર્ભ જ પાથરીને સૂવું);
ટાલવાળો થાય છે અને વાયુના વધુ પડતા સેવનથી અને ભાંગેલું ન હોય એવા કેવળ માટીના જ
અને વધુ પડતો શારીરિપરિશ્રમ કરવાથી તે સ્ત્રીને પત્રમાં ખોરાક લઈ અથવા કોઈ પણ પાત્ર ત્યજી | ભ રા ય છે એ કાને સગર્ભા : કેવળ પોતાના બે હાથરૂપી પાત્રમાં જ ખેરાક તે તે દિવસની નિદ્રા વગેરેને ત્યાગ કરવો જોઈએ. લઈ તે ખાવો અને 1ઈ પણ સફાઈ ને સ્વીકાર રજસ્વલા સ્ત્રી સાથે પહેલા ત્રણ દિવસ સૂધી ન કરો એટલે કે કોઈ પણ પ્રકારે શરીરને મિથુન કરાય જ નહિ, છતાં કોઈ પુરુષ તે રજસંસ્કાર કે સફાઈ રાખવી છોડવી જોઈએ. સુશ્રુતે | સ્વલા સ્ત્રી સાથે મૈથુન કરે અને તે સ્ત્રીના રજેપણ શારીરના ૨ જા અધ્યાયમાં આ સંબંધે આમ કહ્યું | દર્શનના બીજા દિવસે તેને જે ગર્ભ રહે તો તે छ ४, ऋतौ प्रथमदिवसात् प्रकृति ब्रह्मचारिणी दिवास्वप्ना- ગર્ભને સ્ત્રાવ કે પાત જ થઈ જાય છે. આ સંબંધે અનાશ્રવાતનાનાનાનામ્યનવનપ્રધાનસનથ- સુતે નિદાનસ્થાનના ૮ માં અધ્યાયમાં આમ કહ્યું છે नातिशब्दश्रवणावलेखनानिलायासान् परिहरेत् । किं , 'आचतुर्थात् ततो मासात् प्रस्रवेद् गर्भविद्रवः । વાળ ? ફિવા વયાઃ સ્થાવત્રા, અનાવૃધ: તતઃ સ્થિરફાર વાતઃ ઘaggયોઃ '—ગર્ભ રહ્યા રોદનારિકાદ નાનાનાના દુઃશ્વરઢિઃ, સૈાખ્ય- | પછી ચોથા મહિના સુધી ગર્ભનું પ્રવાહી સ્વરૂપ કાત કુછી, નવાવર્તનાત નરવી, વધાવનાવશ્વ:, (કેવળ લેતીરૂપે) હોય છે, તે કારણે ચોથા મહિના હૃક્ષનાવાયતકતાન€, પ્રસ્ત્રાવી ગ્રાતિનાત્, સુધી ગર્ભના (કેઈ ઉપદ્રવના કારણે ) સ્ત્રાવ થવો अतिशब्दश्रवणाधिरः, अवलेखनात् खलतिः, मारुता- સંભવે છે અને તે પછી ગર્ભનું શરીર સ્થિર
નામસ્તો જર્મો મતભેચમેતાનું રિહેતી થાય ત્યારે પાંચમાં અને છઠ્ઠા મહિના સુધી (કોઈ ઋતુકાળ પહેલા દિવસથી માંડી સ્ત્રીએ બ્રહ્મચર્યનું ઉપદ્રવના કારણે) ગર્ભને પાત સંભવે છે. વળી પાલન કરવું અને દિવસની નિદ્રાને, આંજણ રજસ્વલા સ્ત્રીના પહેલા ત્રણ દિવસોમાં તેની આંજવાનો, આંસુ પાડવાને, સ્નાનને, અનુપન- સાથે મૈથુન કરવાથી જે ખરાબ પરિણામ આવે ને, માલિસને, નખ કાપવાને, ખૂબ દોડવાને,
છે અને ચોથા દિવસથી માંડી ૧૨, ૧૧, ૧૦, ૯ ખૂબ હસવાનો, બહુ બોલવાને, વધુ પડતા દિવસે સુધીના પૂર્ણ ઋતુકાળમાં તે સ્ત્રી સાથે મોટા શબ્દો સાંભળવાન, અવલેખન-જમીન મૈથુન કરવાથી જે યોગ્ય પરિણામ આવે છે, તે સંબંધ ખેતરવાને, વધુ પડતા વાયુસેવનને અને વધુ : પણ સુશ્રુતે શારીરના બીજા અધ્યાયમાં આમ કહ્યું છેઃ