Page Text
________________
૧૭૮
કાશ્યપ સંહિતા
સહન કરી શકતાં નથી, પણ તેની કારીગરીની | વળી પ્રત્યક્ષ અનુભવને જ પ્રમાણ માનીને પરસ્પર સમાનતા જોઈને એમ કહી શકાય કે | ભારતની પ્રાચીન અવસ્થાનું અનુસંધાન કરવામાં તે તે દેશને પરસ્પરને અસાધારણ પરિચય હતો. | આવે તે આ ભારતની સભ્યતા ઘણી પ્રાચીન
કેવળ એટલું જ નહિ પરંતુ પાશ્ચાત્ય લેકેની જણાય છે; તેમ જ મહે-જો-દરનાં વિશાળ પાચીન શાખાઓમાં અને ભારતીય લોકોના પહેલાંના તે રાજાના સમાધિના મૃતદેહની સાથે પ્રાચીન પરિસ્થિતિમાં ધાર્મિક, સામાજિક અને |
વૈદિક વચનની છાયાને અનુસરતું સૂર્યનું સ્તોત્ર આધ્યાત્મિક આદિ ઘણા વિષયોમાં સમાનતાની
કતરેલું મળે છે; વળી પાંચ હજાર વર્ષોની પહેલાંઘાતક સભ્યતાનાં ચિને ઈતિહાસને લગતા ભિન્ન
ના મિશ્ર દેશમાં મળેલાં વાસણ, શિલ્પકળા વગેરેની ભિન્ન લેખો ઉપરથી અનેક સ્થાન પર મળે છે.*
હાલમાં શોધખોળ થવાથી મોહે-જો-દરોના હરપ્પા મિશ્રદેશના પૂર્વકાળના સંપ્રદાયમાં જેનું |
આદિ પ્રદેશના ભૂગર્ભમાંથી નીકળેલ પ્રાચીન ભારતની પરિવર્તન થઈ શકે તેમ ન હોય એવી કુલપરં- | વસ્તુઓ તથા શિલ્પકળા આદિની તુલના કરતાં પરાને અનુસરતાં પુરોહિતપણું, સેનાવૃત્તિ શિલ્પ,
સાવતિ દિપ | કેવળ બન્ને દેશોની સમાનતા જ જણાય છે, એટલું વ્યાપાર તથા દાસત્વભાવ-એ ચાર વિભાગમાં
જ નહીં કિંતુ મિશ્ર દેશની અપેક્ષાએ ભારતીય ભારતીય વર્ણભેદ-છાયા મળે છે. ત્યાંના પ્રાચીન કલાઓની શ્રેષ્ઠતાને લઈને વિદ્વાને મિશ્રની અપેઇતિહાસની સમાન જલલાવન(સમુદ્રયાત્રા)નું
ક્ષાએ ભારતને અધિક પ્રાચીન માને છે. વન તથા પ્રજાપતિના સ્થાનને લગતો “” શબ્દ- | વળી રોમ દેશની ઇસ્કન નામની પ્રાચીન યક્ત દેવતાનો ઉલ્લેખ મળે છે. તેમ જ તે તે દેશની | જાતિની ધાર્મિક બાબતમાં સાતમી અને પાંચમી ભાષામાં મત-g-મામૂ-પુષ–૩ષા-મા-અધૂપ-ત્રી- પેઢીઓમાં વૈવાહિક સંબંધના નિષેધના વિષયમાં આદિ ઘણા શબ્દોમાં સંસ્કૃત-માતા-ઝુમ-મરમાં- “વા વરઘુ વા તાત: રસ્થા વરિ અમ:-વહુને ggવા -આઇ-અપ-નર આદિ શબ્દોમાં કંઈક | કે વરને પિતા મૂળ પુરુષથી જે સાતમો હોય તે ફેરફાર થયા છતાં શબ્દથી અને અર્થથી સમાનતા જ તેઓને પરસ્પર વૈવાહિક સંબંધ થઈ શકે? દેખાય છે. આ વિષયમાં શ્રી ધાનચંદ્ર (ત્રિમાસિક | એ પ્રાચીન સ્મૃતિવાક્યમાં દર્શાવેલા નિયમની મેથિક સોસાયટી વોલ્યુમ ૨૧, નં ૩, પેઈજ સમાનતા મળવાથી પ્રાચીન રોમ, ગ્રીસ આદિ દેશના ૨૫ માં) તથા શ્રી અવિનાશચંદ્ર પણ (ઋવેદિક સંપ્રદાયમાં મળતા લિંગપૂજન, નંદિપૂજન, પિતૃપરિયા-વોલ્યુમ ૧ પેઈજ ૨૪૫ માં) ધાણું | શ્રાદ્ધ, અમિશાળા, અન્નહેમ. ગુરુકલની શિક્ષાલખ્યું છે. બીજા મંત્રોમાં પણ શાખાભેદના પદ્ધતિ, જાતસંસ્કાર, પુનર્જન્મવાદ અને અધ્યાત્મકારણે કરાયેલા પાઠભેદ વિના જ કેવળ એક જ | વાદ આદિ બાબતમાં ભારતની બાબતોનું અસાધારણ ક્રમથી ભારતમાં મળતો વૈદિક સાવિત્રીમંત્ર જણાયાથી પ્રતિબિંબ મળવાથી; તથા અંગ્રેજ જાતિની તે ઋવેદના સૌરમંત્રો વડે પ્રતિપાદન કરવા | પહેલાંની અવસ્થારૂપ કેટ નામની એક જાતિના
ગ્ય સૂર્યદેવની ઉપાસના કરાય છે, એવો ભારતીય ધર્માચાર્યરૂપ ડૂઈડ જાતિના ધાર્મિક નિયમોમાં પ્રાચીન અસાધારણ ધર્મ છે; તેમ જ ભારતની દર | વીસ વર્ષ સુધી બ્રહ્મચર્યધારણ, છેલી ઉંમરમાં પશ્ચિમભાગમાં રહેલું પ્રાચીન તેમજ વિશાળ નષ્ટ- વાનપ્રસ્થ આચરણ, ઉચ્ચ કુળમાં વિદ્યાદાન, ભઇ થયેલ મર્યનું એક મંદિર છે, તે પણ ભારતના | આત્માના અમરપણાને વાદ, ઇત્યાદિમાં ભારતના લેકેની લાંબા કાળથી ચાલુ રહેલી સૂર્યની ઉપાસનાને અસાધારણ ધર્મની છાયા જોવામાં આવવાથી જણાવે છે. તેમ જ મિશ્ર દેશના પ્રાચીન નગરમાં સૂર્ય- ભારતીય સભ્યતાને સંબંધ કેવળ ઘણા પ્રાચીન ઉપાસના પ્રચલિત ન હતી, તેને પાછળથી ત્યાંના | મૂળ શાખાઓમાં જ રહ્યો નથી પણ તેના પછી રાજાના સમયમાં અટકાવ થયા છતાં બળજબરીથી પણ વિભક્ત થયેલી પેટા જાતિઓ તથા પેટા ચાલુ થયાને ઇતિહાસ મળે છે. પાંચ હજાર વર્ષ | શાખાઓમાં પણ મળે છે.
| SR No. | 032596 |
| Book Title | Kashyapsamhita Athva Vruddhajivakiya Tantra |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Marich Kashyap Maharshi, Girijashankar Mayashankar Shastri |
| Publisher | Sasthu Sahitya Vardhak Karyalay |
| Publication Year | 1970 |
| Total Pages | 1034 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Interfaith |
| File Size | 36 MB |