________________
વિનાગમ : આત્મ સુધારણાનો અમલ્ય દસ્તાવેજ
અમદાવાદ સ્થિત જૈનધર્મના
ડૉ. જવાહર શાહ
અભ્યાસુ, જવાહરભાઈ જૈનધર્મના વિષયમાં Ph.D. કરેલ છે. જૈન સાહિત્ય જ્ઞાનસત્ર અને સંમેલનોમાં ભાગ લે છે.
દસ્તાવેજ શબ્દનું મૂલ્ય ઘણું છે, પરંતુ તે શબ્દ થોડો ભારે લાગે છે પણ આત્મસુધારણા પુષ્પના ખીલવા જેવી પ્રક્રિયા છે તેથી તેને હું ચિત્તની પ્રસન્નતા જોડે સાંકળું છું.
એ સાધુનું નામ આનંદસાગર પૂ. ઝવેરસાગરજીના શિષ્ય. બન્નેનો સંયોગ માત્ર નવ મહિના જ! કાળધર્મ વખતે પૂ. ઝવે૨સાગરજીએ ઝવેરસાગરના મસ્તકે હાછ મૂક્યા અને કહેલું, ‘બેટા, આગમોનું ધ્યાન રાખજે.' આગમોની પાછળ પૂ. આ. સાગરાનંદસૂરીજીએ પોતાનું જીવન સમર્પિત કર્યું અને આપણને આગમોદ્વારક પ્રાપ્ત થયું.
આગમો પ્રત્યેનો આપણો અભિગમ કેવો હોવો જોઈએ? ઈતિહાસમાં તેનું દૃષ્ટાંત મળે છે. પ્રકાંડ રાજ પુરોહિત અને દિગ્ગજ વિદ્વાન જ્યારે આચાર્ય હરિભદ્રસૂરિ થયા ત્યારે તેમણે ગદ્ગદ્ કંઠે કહેલું, ‘દૂષમ કાળના દોષથી દૂષિત એવા અમારા જેવાને આ જિનાગમ પ્રાપ્ત ન થયા હોત, તો અમારા અનાથ અને દુર્ભાગી આત્માનું શું થાત!’
વિચારોનું ઉદ્ગમ બિંદુ જિનશાસનના આચારમાં છે. વ્યવહા૨ આચારથી ઘડાય છે. હિંસાના સાધનોનું જ્ઞાન પામી તેમાંથી વિરમવું એટલે શસ્ત્રપરિક્ષા. આત્માને લગતી અઢાર પ્રકારની ભાવદિશાઓ સમજી છ પ્રકારના જીવોની રક્ષામાં જ મુનિપણુ કહ્યું છે.
લોકવિજય એટલે કષાયવિજય આ ક્રિયામાં આઠ પ્રકારનાં કર્મોનો નાશ કરવો અને મનને અવિચા૨માં લય કરવું. જિનાજ્ઞામાં ન જ્ઞાનધારા ૬-૭ ; ; ૫૦
જૈનસાહિત્ય જ્ઞાનસત્ર ૬-૭)
