________________
વાવ
સર્જક મા પીવાભદાયના અને
આ કડીમાં જણાવ્યા મુજબ ૫૮ સ્તવન, ૩૪ રાસ અનેક ગીતો, સ્તુતિ નમસ્કાર વગેરેની રચના “હીરવિજયસૂરિ રાસ' પહેલા કરી હતી ત્યાર પછીની રચનાઓ તો અલગ અત્યાર સુધીની શોધખોળના પરિણામે કવિનૂ ફૂલ ચાલીસેક કૃતિઓ જાણવા મળી છે. જેમાં બત્રીશ રાસ, નવસો, સ્તવન, વિવાહલો, કવિત નમસ્કાર વગેરે છે. આ ઉપરાંત ૩૩ બીજા સ્તવનો, ૩૨ નમસ્કાર, ૪૨ થોયો, ૪૦૦ સુભાષિતો, ૪૧ ગીત, ૫ હરિયાળી, કેટલીક બોધપ્રદ સજઝાયો વગેરે અનેક નાની મોટી કૃતિઓ રચેલ છે.
એમના કર્તુત્વને બિરદાવતા કહી શકાય કે અક્ષરોનું અંકન કરનારા, શબ્દોના શોધક, શબ્દોના સ્વામી શબ્દોના સર્જક, વિચારોને વાવનાર, અક્ષરોને બે હાથે ભેગા કરીને હજાર હાથે વહેંચનાર કવિ શ્રેષ્ઠ સર્જક હતા.
સાહિત્ય ઈતિહાસના અમર પૃષ્ઠોમાં જેમનું નામ સુવર્ણાક્ષરે અંકિત થયું છે એવા શ્રાવક કવિ ઋષભદાસનો અમર સાહિત્ય વારસો સામાન્યજનને ભવ્યાત્મા, સરલાત્મા, દિવ્યાત્મા અને મુક્તાત્મા બનાવે એજ અભ્યર્થના સહિત વિરમું છું.
સંદર્ભસૂચિ ૧) જૈન ગૂર્જર કવિઓ-૩-જયંત કોઠારી ૨) “કવિ ઋષભદાસ એક અધ્યયન' પ્રો. ડો. વાડીલાલ ચોકસી ૩) “કવિવર ઋષભદાસ” રા. રા. મોહનલાલ દલીચંદ દેસાઈ ૪) “હિતશિક્ષા રાસનું રહસ્ય” શાહ કુંવરજી આણંદજી પ્રસ્તાવના ૫) કુમારપાળ રાજાનો રાસ - શ્રી શીવલાલ જેસલપુરા ૬) આનંદકાવ્ય મહોદધિ મોકતિક - જીવણચંદ સાકરચંદ ઝવેરી ૭) મધ્યકાલીન શબ્દકોશ - જયંત કોઠારી ૮) અષદાસની સાહિત્યોપાસના - ડૉ. ઉષાબેન શેઠ ૯) જૈન સાહિત્ય - બ. ક. ઠાકોર ૧૦) ભગવદ્ ગોમંડળ - ભગવતસિંહ
જ્ઞાનધારા ૬-
૭
૧ ૧૧
જૈિનસાહિત્ય જ્ઞાનસત્ર ૬-૭)
