________________
સાબિત થાય છે. બુદ્ધિથી સામાન્ય લાગતા કેટલા અક્ષરો છે કે જેમાં વિવિધ કાર્યોનીપજાવવાનું અગાધ સામર્થ્ય ગુપ્ત રીતે રહેલું છે. યોગી પુરુષો પોતાની દિવ્ય યોગદષ્ટિથી આ સામર્થ્ય સાક્ષાત્કાર કરીને વિવિધ કાર્યો માટે જે વિવિધ અક્ષરોની યોજના કરે છે તે મંત્રાક્ષરોના નામે ઓળખાય છે. જે માનવીને આધિભૈતિક અને અધિદૈવિક દુઃખમાંથી બચાવી લેવાની દિવ્ય શક્તિ ધરાવતા હોય છે. આ મંત્રાક્ષરો વગેરેના પ્રયોગથી તેમ જ વિવિધ રીતે સંયોજન કરવાથી અનેક પ્રકારના અદ્ભુત ચમત્કારી કાર્યો કરી શકે છે. એ હેતુથી વિધિવિધાનો તથા અસ્નાયોના અનેક ગ્રંથો રચાયેલા છે. મંત્ર વ્યાકરણના ચાર વર્ગને આધારે વર્ણમંત્રની શક્તિનો નિર્દેશ કરતું આ વર્ણન અક્ષરોની શક્તિ બતાવે છે : '
બ્રાહ્મણ વર્ગ અ - મૃત્યુ નાશક છે – આ - આકર્ષણ કરનાર છે. ઇ – પુષ્ટિકર છે ઈ – આકર્ષણ કરનાર છે. ઉ- બળ આપનાર છે. ઊ ઉચ્ચાટન કરનાર છે. ઋ- ક્ષોભણ કરનાર છે. 28 - મોહન કરનાર છે. વૃ- વિશ્લેષણ કરનાર છે લૂ ઉચ્ચાટન કરનાર છે. એ - વશ્ય કરનાર છે. ઐ – પુરુષને વશ કરનાર છે. ઓ - લોકને વશ કરનાર છે. ઔ - રાજ્યને વશ કરનાર છે. એ - હાથીને વશ કરનાર ચે. અ: મૃત્યુનો નાશ કરાર છે. શ - લક્ષ્મીબીજ છે. ૧ લાખ જાપથી લક્ષ્મી આપે છે. પ- સૂર્યબીજ છે. ધર્મ, અર્થ, કામ મોક્ષ આપે છે. સ - વાગ્બીજ છે. જ્ઞાનસિદ્ધિ વાચાસિદ્ધિ આપનારુ છે. હ - શિવબીજ છે. તેને ગગતબીજ પણ કહેવાય છે. ક્ષત્રિયવર્ગ ક - વિષબીજ છે. ખ - સ્તોભબીજ છે. ઘ - સ્તંભનબીજ છે. તંત્રશાસ્ત્રોમાં તેની મારણ અને ગ્રહણબીજ તરીકે પ્રસિદ્ધિ છે. ડ – અસુર બીજ છે. ચ - સુરબીજ છે. કેટલીક જગ્યાએ ચંદ્ર - બીજ કહેવાય છે. છ- લાભબીજ છે તથા મૃત્યુનાશક છે. જ - બ્રહ્મરાક્ષસ બીજ છે. ઝ - ચંદ્રબીજ છે. ધર્મ, અર્થ, કામમોક્ષ આપનાર તથા રાજાને વશ કરનારું છે. - મોહનબીજ ૫ - વીરભદ્ર બીજ છે. સર્વ વિઘ્નોને નાશ કરનાર છે. જળબીજ પણ કહેવાય છે. ફ - વિષ્ણુબીજ છે અને ધનધાન્ય વધારનારું છે. બ - બ્રહ્મબીજ છે. વાત પિત્ત તથા કફનો નાશ કરનાર છે. ભ- ભદ્રકાલીનું બીજ છે. ભૂત પ્રેત તથા પિશાચોના ભયનું ઉચ્ચાટન કરનારું છે. મ-માળા, અગ્નિ ને રુદ્રનું બીજ છે. ભૂત-પ્રેત - પિશાચને નાશ કરનારું ને અષ્ટમહાસિદ્ધિ આપનારું છે.
૯૯]