Prachin Bharat Varsh Part 05

SR No.: 032487
Original Sutra Author: N/A
Author: Tribhuvandas Laherchand Shah
Publisher: Shashikant and Co
Publication Year: 1941
Total Pages: 448
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 15 MB

Page 119

હર ].
શિલાલેખ
[ એકાદશમ ખંડ છે. મ્યુલરે (શિલાલેખના અક્ષરોની ખૂબીઓને લીધે) હકુ-શક્તિ, હાલ શાલ (શાત); વળી તે જ નિયમ જૈન દંતકથામાં વર્ણવેલ શક્તિકુમારને આ મહહકુ પ્રમાણે હિરૂ શ્રી, હાટકણિશતકરણિઃ મતલબ કે સિરિ તરીકે ઓળખાવેલ છે, તે મતને પોતે સ્વીકારવા હકસિરિ નામની વ્યક્તિને શાતવાહન વંશી મહાશક્તિતત્પરતા બતાવી છે.
શાળી હાલ શાતકરણિ જેવા હોવાની કલ્પના [ અમારું ટીપ્પણ-નં. ૧ લેખવાળા હસિરિને નીપજાવી કાઢી છે ]. ખરી રીતે કોઈ સંબંધ જ નથી કેમકે તે બન્નેના અક્ષરો જ તદ્દન ભિન્ન પ્રકારના છે, જે ડે. રેસને
નં. ૪–ભિસા–સાચી અને એનાર્થે કબૂલ કર્યું છે. વળી એકને હસિરિના ટોપ નં. ૧. ( જનરલ કનિંગહામના સાદા નામથી ઓળખાવેલ છે, તેમજ આપણે આગળ ભિલ્યાટસ નામના પુસ્તકમાંથી પૃ. ૨૧૪, ૨૬૪, ઉપર જોઈ શકીશું કે તે ગાદીપતિ બન્યો જ નથી; પ્લેઈટ ૧૯) એટલે “મહા’ કે તેવું કોઈ બિરુદ મેળવવા ભાગ્યશાળી છે. આ. ૨. પૃ. ૪૭ તથા પારા ૨૯ પૃ. ૨૩ને પણ તે કયાંથી થાય? જ્યારે મહાહસિરિ નામની સાર એ નીકળે છે કે, “The inscription as it cult at det les or 40 291 2423 421- stands in Cunningham's eye-copy ક્રમો કરેલ હોવાથી “મહા’ ઉપનામ પણ મેળવ્યું હતું is evidently incorrect=જે પ્રમાણે કનિંગહામે
એમ કહી શકાય. ઉપરાંત તેને સમય પણ (જુઓ આંખેથી જોઈને તે શિલાલેખ ઉતારી લીધો છે તે ટીકા નં. ૧) ઈ. સ. પૂ.ની પહેલી સદીના અંતની દેખીતી રીતે અશુદ્ધ છે અને તેને સરખાવી જોઈને લગભગ એટલે કે ઈ. સ. ની પ્રથમ સદીના પ્રારંભમાં ફરી તપાસવા જેવું કંઈ સાધન ન હોવાથી બીજે આવી જાય છે. તેમજ તેને જૈન સાહિત્યમાં ઘણું કોઈ રસ્તો નથી. તેમાં રાજા વસિષ્ઠીપુત્ર શીતકરણિ મહત્વનું સ્થાન મળ્યું હોવાનું પણ સમજાય છે. રાજ્ય કેઈએ દાન દીધાની હકીકત છે; અને “Dr.
આ મહાહસિરિમાંના “હ” અક્ષર ઉપર ડો. Buhler, indeed proposed to identify 92212 Asi 328i ovelloj 038 In the Dra- him with Sri-Satkarni of the Nanavidian Prakrit of the Andhras, ha= ghat and Hathigumpha inscriptions Skt. Sa. Thus Haku=Śakti, Hāla=Sala on the ground that the alphabet of (Šāta); probably also Hiru=Sri, Hāta- the Bhilsa inscr. showed similar cha. kam=śātakarni; 4ilHon sila 1142 mulle racteristics=1414125 212 dienaldi Corella ભાષામાં હશ (સંસ્કૃત) થાય છે, તે નિયમ પ્રમાણે લેખમાં નિર્દિષ્ટ શાતકરણિને ડે. મ્યુલર આ
(૩) જેને સમય (ઉપરમાં શિલાલેખ નં. ૧ જુઓ) વાહન શબ્દનું વિવેચન તથા આગળ ઉપર હાલ અશોના રાજ્યકાળ પછીને કે, શુંગવંશની આદિને એટલે રાજાનું વૃત્તાંત. ઈ. સ. પૂ. બીજી સદીને, માન્ય છે,
(૬) નાનાધાટના બે શિલાલેખ છે. એક રાણી નાગનિકા એમાં મહાહસિરિની પૌત્રીને લગતી હકીક્ત છે એટલે, વાળ (જુઓ ઉપરમાં નં. ૧ વાળા) તથા બીજે ચત્રપણુ બે પેઢી થઈ કહેવાય, જેથી આ શિલાલેખને સમય ઈ. સ. પૂ. શાતકરણીને (જુઓ નીચે ન, ૧૮ વાળે). આ બેમાંથી કો ની પ્રથમ સદીના અંત લગભગ માને છે (જુઓ કે. કહેવાનો ભાવાર્થ છે તે સ્પષ્ટ કર્યું નથી. પરંતુ “વાસિષ્ઠપુત્ર આ. રે. પૃ. ૪૬માં નં. ૩ શિલાલેખ ઉપરની ટીકા). શાતકરણિ શબ્દ લઈને વાત કરાય છે એટલે, નં. ૧૮ વાળે
(૪) કે. આ. કે. પૃ. ૨૦. ટી. નં. ૩ જુઓ. સમજ રહે છે; પરંતુ નાનાઘાટ અને હાથીગુફા બન્નેનો (૫) જુએ ઉપરમાં પ્રથમ પરિચ્છેદ શત અને શાલિ સાથે નિર્દેશ કરાય છે જયારે તે બન્ને સ્થળને સામાન્ય મેળ