Page Text
________________
૩૮ ગાદી સ્થાન તથા
[ સપ્તમ ખંડ ત્યાગ કરવાની તેને ફરજ પાડી હતી. પછી સાત સાત કારણ મળે છે. વર્ષ સુધી નરી અંધાધૂની ચાલી રહી હતી. અને તે હિંદી તિષ અને ખગોળશાસ્ત્રીઓએ પૃથ્વીના બાદ અંધાધુની ચલાવનાર જુમી રાજસત્તાની માપની-રેખાંશ અને અક્ષાંશની ગણત્રીના સ્થાન ઝૂરારીમાંથી પ્રજાને મુક્તિ મળી હતી. એટલે પ્રજાને તરીકે આ સમયથી આ પાટનગરને પસંદ કર્યું હોય તે આનંદના વિષય અને સંવત્સરની સ્થાપના કરવા એમ દેખાય છે. આમ માનવાને સબળ કારણ એ માટેનું કારણ, તે વંશની સ્થાપના થયા બાદ, ૧૦૭=૧૭ છે કે, આ વિક્રમાદિત્ય રાજા પોતેજ ક્ષત્રિયોચિત વર્ષ ૨૮ પ્રાપ્ત થયું છે કે જે સમયે રાજા વિક્રમાદિત્યે શૌર્ય ધરાવવા ઉપરાંત, બહુ વિદ્યાવિલાસી હતા. તેની શકપ્રજાને હરાવીને શકારિનું બિરૂદ પ્રાપ્ત કરી,અવંતિપતિ બુદ્ધિ અને ચાતુર્યની અનેક દંતકથાઓ વાર્તારૂપે તરીકે રાજલગામ હાથમાં લીધી છે. એટલે નિર્વિવાદિત ગુંથાઈને ૧ આમપ્રજાના હસ્તકમળમાં-વિશેષે કરીને પણે હવે સાબિત થયું કે, વિક્રમ સંવતની સ્થાપના ગામડામાં વસતી પ્રજાના નિવૃત્તિના સમયે કાળક્ષેપ અવંતિની પ્રજાએજ, રાજા વિક્રમાદિત્યે કરેલ ઉપકારના કરવાના અને નિર્દોષ આનંદ મેળવવાના સાધનરૂપેસ્મારક તરીકે, તે રાજ અમલના પ્રારંભકાળથી જ કરી વારંવાર નજરે પડતી દેખાય છે. આ કથાઓમાંની બતાવી છે. નહીં કે તેના ૨૯ વંશની સ્થાપનાના કાળથી. કેઈકમાં, રાજા વિક્રમને દૈવીશક્તિના ધારક, તે
વિક્રમાદિત્યના જીવનમાં જેમ ઘણી પ્રવૃત્તિઓએ કેઈકમાં વળી તેવી શક્તિનો ઉપાસક તે વળી કેાઈકમાં નવીન સ્વરૂપ ધારણ કર્યા છે તેમ ગાદી સ્થાન વિશે તેને નિડરતાપૂર્વક ભૂત, વેતાળ, પિશાચાદિની સાથે
પણું ક૯૫વુંજ પડશે. આ વિષયની અગમ્ય અને ગૂઢ રીતે કામ પાડનાર તરીક-મતલબ કે ગાદી સ્થાન તથા ચર્ચા ગત પરિચ્છેદના અંતમાં દરેકે દરેકમાં–એક મહા ભડવીર અને કર્મવીર તરીકેજ વધશાળા અને કરાઈ ગઈ છે એટલે અહીં તે ચીતરી બતાવાય છે. એટલે લેકને રંજન કરી કાળગણનાન તંત્ર માત્ર તેનો ઇસારે કરીને જે આશ્ચર્યમાં લીન કરી નાખે તેવી સર્વ શાખામાં નામાંકિત
અંતિમ નિર્ણય બંધાયો છે તેજ થઈ પડેલ આવા રાજવીના રાજ્યકાળે, જ્યોતિષ અને જણાવી દઈશું કે વિદિશા નગરીને બદલે હવે ઉજેની ખગોળવિદ્યાના દેદાર પણ નવાજ લેબાસ ધારણ કરે નગરીએ તે ગર્વયુક્ત પદ શોભાવવા માંડયું હશે. એટલે એમ શું માની શકાય નહીં?
ધામના મહત્ત્વ સાથે, હિંદી સામ્રાજ્યના પાટ. બીજો એક મુદ્દો પણ અત્રે જણાવી દેવો ઉપયોગી નગર તરીકેનું તેમાં ગૌરવ ઉમેરાયું. વળી એકત્રીજા પ્રકારે થઈ પડશે. તેણે અથવા તેના રાજ્યઅમલ દરમ્યાન પણ તેની મહત્તા વધી હોય એમ અનુમાન કરવાને ઉજેનીમાં વેધશાળા સ્થાપન થયાનું જે નક્કી થાય
(૨૮) આ વિશે ના. પ્ર. ૫. પૃ. ૧૦ ભા.૪ પૃ. ૭૩૦ વેધશાળા ગણવામાં આવે છે. માં લખે છે કે:-વિન શકનાતર તેરસ વાકુ વકર રેખાંશ લોજીટયુડ ઉત્તર અને દક્ષિણ ધ્રુવમાંથી પસાર વિતા | ( વિક્રમ રાજાના તેરમાં વર્ષે) ઉસને અપના થતી, પૃથ્વીના ગોળા ઉપરની લીટી; તે ૩૬૦ છે. સંવતસર ચલાયા (પૃ. ૭૨૮) આ લેકને આધારે તેમણે અક્ષાંશલેટીટયુડ વિષુવવૃત્ત (Equator)થી સમાંતર રાક નથી, પણ પૃ. ૭૩૦ ટી. ન. ૧૦૨માં જણાવે છે કે, ઉત્તર દક્ષિણે દોરેલી ગેળ રેખાઓમાની કંઈ પણ; તે કુલ વડેદરાના શેઠ અંબાલાલ નાનાભાઇના પુસ્તક ભંડારમાં ૧૮૦ છે. પ્રાચીન ા પાનામાંથી આ બાબત મળી છે.
(૩૧) આવી વાર્તાઓમાં મુખ્યપણે સૂડાબહોતેરીનો (૨૯) સરખા ઉપરની ટી. નં. ર૭.
વાર્તા (૭૨ પોપટની). મડા પચ્ચીસીની (૨૫ મુડદાની) વાર્તા, (૩૦) જેને અંગ્રેજીમાં લેટયુડ અને લેટીટયુડ કહેવાય અને બત્રીસ પુતળીની વાર્તા છે. ઈ. છે. છે તેવું વર્તમાનકાળે આ લાંછટયુડની ગણત્રીના સ્થાન તરીકે (૩૨) જુએ અને સરખાવો સમ્રાટ પ્રિયદર્શિનના વૃત્તાતે લંડન શહેરનું એક ૫ર જેને “ગ્રીનીચ” કહેવાય છે. ત્યાંની પુ. ૨ પૃ. ૩૪૯ ટી. ન, ૮૭.
| SR No. | 032486 |
| Book Title | Prachin Bharat Varsh Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Tribhuvandas Laherchand Shah |
| Publisher | Shashikant and Co |
| Publication Year | 1938 |
| Total Pages | 496 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 17 MB |