________________
૩૪
વિક્રમાદિત્યનું
[ સપ્તમ ખંડ
ચલાવે તેમાં આશ્ચર્ય પામવાનું કાંઈ કારણ નથી. near Karur and established his eras તેટલા માટે તે પ્રસંગની ખુશાલી જણવવા તથા માળવાના૧૧ શકોને ઈ. સ. પૂ. ૫૮ માં હરાવીને પોતાને ગમત થયેલી સમજવા માટે, આ બનાવ આ શકે ( વિક્રમાદિત્યે)પિતાને વિક્રમ સંવત બન્યાની તારીખથી તે પ્રજાએ શકારિ વિક્રમાદિત્યનો ચલાવ્યો છે એમ ગણાય છે. વિદંતિ (૧ સંવત પોતાના દરેક કાર્યમાં જોડવાનું નક્કી કરી દીધું. પ્રબળપણે પિોકારે છે કે વિક્રમાદિત્યે કારૂર નજીક શક
શકારિ સિવાય તેનાં બીજ પણ બે ત્રણ નામે જેવાને પરાસ્ત કર્યા હતા અને પિતાને સંવત્સર જણાયાં છે. તેમાંનું એક વિક્રમસેન છે તથા બીજી ચલાવ્યો હતે.” વિક્રમસિંહ પણ છે.અમરકેષમાં તેનું નામ શદ્રક જણાવ્યું રાજા ગંધર્વસેન ઃ ગધરૂપ; ગદંભીલને તે પુત્ર થતા છે એમ કહીને એક લેખક પોતાના વિચારો ટાંકે હતે.૧૩ આ ગદંભીલ રાજાને મૂળ મુલક ખંભાતની છે કે “This Sudraka may be said to
આસપાસને પ્રદેશ હતો. તે have founded the Vikrama Era in B. * જન્મ કુટુંબ સિવાય અન્ય વિસ્તારમાં તે સત્તા C. 58, by defating the Sakas of Malwa, તથા આયુષ્ય ભગવતે હતું કે કેમ તે નક્કી પણે Tradition is strong in asserting that
જણાયું નથી. પણ તેનું લગ્ન vikramaditya defeated alien Sakas ધારના રાજાની કુંવરી વેર થયું હતું અને ખંભાતમાં
અને લાંબા કાળ સુધી ચાલતા યુદ્ધને લીધે, પ્રજાને જે શાંતિ વિરામ નિરર્થક છે. તે કાઢી નાખવું એટલે શુદ્રક હાલ જોઈ એ તે મળી જ નહોતી. વચ્ચે નહપાણના રાયે લાંબા વંચાશે અને તેવા રૂપમાં જ ખરું વાંચન થાય, તે યોગ્ય કાળના વહીવટને અંગે જરા છુટકારાને દમ મળ્યું હતું, ખાય છે. વળી શુદ્રક એટલે વિક્રમાદિત્ય એટલું જ આમાં પણ તે તે, અવ્યવસ્થામાંથી વ્યવસ્થિત થવામાં જ નીકળી સૂચન છે. પણ તેજ વિક્રમાદિત્ય શકારિ હતું એમ તેમાં ગયા હતા. એટલે જે ખરી મજા માણવી રહે અને તેનાં લખ્યું નથી. અનેક વિક્રમ થયા છે એટલું તે એમાંથી મીઠાં પરિણામ ભોગવવાં રહે તે અનુભવવા જે સમય જરૂર સ્પષ્ટ થાય છે જ. આ આખા વિષય અષ્ટમ ખંડે તેમને મળ્યો નહે.
ચર્યો છે ત્યાંથી જે.]. (૬) આ સંવત્સર વિશે અનેક વિગતે જાણવી રહે (૧૧) આ સમયે “માળવા’ શબ્દનું અસ્તિત્વ થયું છે. વિદ્વાનોનું એમ માનવું થતું રહ્યું છે કે સંવત્સર પ્રવર્તક નહોતું એમ મારું માનવું છે, તે શબ્દ તે આ લેખકે ખરે વિક્રમાદિત્ય તે વળી બીજી જ વ્યક્તિ છે. તેમ તેને પોતાની મતિ અનુસારે લખે દેખાય છે. સમય પણ જુદો જ છે. આ બધી ચર્ચા ઠીક ઠીક પરિણામ
(૧૨) અમરકેષ જેવા ગ્રંથમાં લખાયેલી હકીકત સદા દાયી નીવડે, માટે તેને અધિકાર એક સ્વતંત્ર ખડે જ લખવાની ગોઠવણ કરી છે. (આગળ જુઓ).
પ્રમાણભૂત જ ગણાય. પણ એક વિક્રમાદિત્યને તેવાજ નામ
ધારી વિક્રમાદિત્ય સાથે કેવી રીતે ભેળવી દેવાય છે અને (૭) આ બનાવની ભીતિ કઈ હતી, વિગેરેની ચર્ચા આગળ
ઇતિહાસમાં ગૂંચવણો ઉભી કરાય છે તે વિષય આખા ઉપર “સમય નોંધની પ્રથા”ના ખંડમાં કરી છે, તે જેવી. બાળ ,
૧. “કાળ ગણના-Dating of events"વાળા ખંડમાં લખાય (૮-૯) જુઓ એશિયાટીક રીસચીઝ પુ. ૯, પૃ.૧૨૨. છે તે જોવાથી સ્પષ્ટ સમજાશે.
(૧૦) જ. આ. હિક રી. સે. પુ. ૨ ભાગ ૧ ૫.૬૪– (૧૩) ભિલ્સા ટોપ્સ પૃ. ૧૪૨ -“It is said in $4: From Amarakosa we learn that Sudraka, Agni-Purana (Princeps Journal, iv, 688) that Hala and other kings had the title of Vikra. Vikrama the son of Gadharupa should ascend maditya અમરકોશથી સમજાય છે કે, શુદ્ધક, હાલ અને the throne of Malwa=અગ્નિપુરાણમાં (જીએ પ્રન્સિઅન્ય રાજાઓને પણ વિક્રમાદિત્યનું બિરૂદ લગાડવામાં સ જરનલ પુ. ૪. પૃ. ૬૮૮) કહ્યું છે કે ગધરૂપ પુત્ર આવતું હતું” (મારું ટીપણુ-“શુદ્રક, હાલ વચ્ચેનું અલ્પ વિક્રમ માળવાને ગાદીપતિ થશે.”