________________
૧૩૬
કુરાન મજાની
[ નવમ ખંડ
કહી શકાશે. જો કે એક ઇતિહાસકારનું માનવું એમ સંબંધી છે તથા ચિનાઈ હરિકે તે સરદારને હરાવ્યો થાય છે કે ૬૮ The connection of Asoka with હતો તે સંબંધી ખ્યાલમાં રાખવા પૂરતું જ છે. કેમકે the ancient Khotan kingdom, appears B42115 210447 E 9146 Ral 1014 Bald to have been close. It is said that Asoka આપણે હવે સાબિત કરી ચૂકયા છીએ. એટલે તેમણે had banished some nobles of Taxilla તે અશોકને પુત્ર ત્યાં કેવી રીતે જવા પામ્યો હોય તે to the north of the Himalayas as a હકીકતનો મેળ કાઢી બતાવવા, કદાચ કુણાલની વાત punishment for their complicity in the જોડી કાઢી હોય એમ પણ સમજી શકાય છે. કેમકે wrongful blinding of Kunala. One of કુણાલનું અંધત્વ પામવું તે તે અવંતિમાં જ બન્યું the nobles was elected king who reign- હતું અને તે ત્યાં જ સૂબે નીમાયો હતો. એટલે તેને ed till he was defeated by a Chinese આંધળે કરવામાં જે કંઈ ગુનેગાર બન્યા હોય તે ival=પ્રાચીન સમયે બોટાન રાજયની સાથે અશોકનો તેઓ અવંતિમાંનાજ હોઈ શકે, નર્તી કે તક્ષલાની; સંબંધ બહુ ઘાડે હોવાનું જણાય છે. કુણાલને તેમ કુણાલે કઈ દિવસ તક્ષિલાનું કે પંજાબનું મેં ખોટી રીતે આંધળો બનાવવાના કાવત્રામાં સામેલ સુદ્ધાંત જોયું હોય એમ ઈતિહાસમાં કયાંય પ્રમાણ પણ થવાની શિક્ષા તરીકે, તક્ષિલાના કેટલાક અમીરોને મળતું નથી. જેથી તક્ષિલાના માણસોને તિબેટ કે હિમાલયની ઉત્તરે અશોકે કાઢી મૂકયા હતા એમ ખોટાનમાં વસવાની ફરજ પડી હોય તે કલ્પિત કહેવાય છે. તે અમીરોમાં એક રાજ્યપદે આવ્યો બનાવ દીસે છે. અત્યારે આપણે મુદ્દો અમુક સંયોહતે; અને ચીનાઈ હરીફે હરાવ્યો ત્યાં સુધી તેનું ગની સત્યતા પૂરવાર કરવાની નથી પણ એટલું જ રાજ્ય ચાલ્યું હતું.” આ વિદ્વાન લેખકના કથન કરતાં જણાવવું રહે છે કે, પ્રિયદર્શિનના સમયે હિંદી પ્રજા આપણું મંતવ્ય ભલે ઘણી બાબતમાં જુદું પડે છે, ખેટાનમાં જવા પામી હતી. તે બાદ થોડા સમયે, પણ અત્ર જે બતાવવાનું છે તે, પ્રિયદર્શિનના સમય ચીન તરફની યુ-ચી નામે ઓળખાતી પ્રજાનાં
————
—
were overrun by the Malechchas etc=તે પ્રદેશ ધર્મ પણ આર્યસંરકૃતિ પ્રમાણે હતું એમ કહેવાય. જે વિષય ઉપર મ્યુચ્છ કે પથરાઈને પડયા હતા. [મારું ટીપણ- આ પ્રકરણે આગળ ઉપર આપણે ચર્ચવાના છીએ.] મ્યુચ્છ અર્થ, આર્યની સંસ્કૃતિથી ભિન્ન સંસ્કૃતિને માણસ (૬૮) જુએ હિં. હિ, (મજમુદાર કૃત) પૃ. ૫૩૦ થાય છે. વળી વિશેષ ખુલાસા માટે તથા ચવન શબ્દને જવન (૬૯) સરખા નીચેની ટી. નં. ૭૧ સાથે જે ભેળવી નંખાય છે તે કેવી ભૂલ કહેવાય, તે બન્નેની (૭૦) કદાચ કાશ્મિરપતિ રાજા જાલૌકના પુત્ર દામોદરને હકીકત માટે પુ. ૩, ૫. ૧૪૬ ટી, નં. ૧ તેમજ તે પુસ્તકે કે તેના વંશમાંના કેઈકને આ થિનાઇ સરદારે હરાવીને પૃ. ૧૪૮નું લખાણ જુઓ) એટલે રાજતરંગિણિકારને મ્યુચ્છ રાજ્ય હસ્તગત કરી લીધું હતું એમ આ કથનમાંથી ગર્ભિત કહેવાનો અર્થ યવનપ્રજા તરીકે લે: આ યવન (Greek) સૂચના મળે છે. વળી જુઓ નીચેની ટીક નં. ૭૧નું લખાણું). તથા યોન (Bactrians) અન્નની સંસ્કૃતિ, આ સમયે આર્ય (૭૧) સરખાવો ઉપરની ટી. નં. ૬૯ પ્રજાથી ભિન્ન પડી ગઈ હતી; જ્યારે તુર્કસ્તાન (મધ્ય એશિયા) (૭૨) સરખા ઉપરની ટી. નં. ૭૦; પુ. ૩માં આપણે અને ખાટાન પ્રજાની ખાસિયત આર્ય સંસ્કૃતિને અનુસરતી જણાવ્યું છે કે, (જુઓ પુ. ૩ પૃ.૧૪૨) ઘેડે ભાગ જે પૂર્વ હતી. તેથી રાજતરંગિણિકારે તેમને આર્યમાં ગણી છે. આ તરફ વળે જતો હતો, તેમને ચીનના પૂર્વ કિનારાનો દરિયો કુશનવંશી પ્રજા અત્યારની દૃષ્ટિએ ભલે હિંદ બહારની આડે આવતાં, પાછા પશ્ચિમ તરફ તેઓ હડસેલાયા હતા પ્રજા તરીકે આપણને અનાર્ય જણાતી હશે, પરંતુ તે પ્રજા અને તિબેટ તથા ખેટાનમાં વસી રહેલી પ્રજા સાથે તેઓ આર્યસંસ્કૃતિને ભજનારી હતી અને તેથી જ આ પ્રજાને અથડામણમાં આવ્યા હતા. તેમાંથી આ યુ-ચી પ્રજાને (તથા ચ9ણુ ક્ષત્રપવાળા પણ તેજ પ્રજાને અંશ હોવાથી) ઉદ્ભવ થયો હશે એમ સમજાય છે.