Prachin Bharat Varsh Part 03

SR No.: 032485
Original Sutra Author: N/A
Author: Tribhuvandas Laherchand Shah
Publisher: Shashikant and Co
Publication Year: 1937
Total Pages: 512
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 14 MB

Page 241

નહુપાણનાં સમય
૧૯૬
અને સ્વામી એમ ત્રણ હતાં.
આ સમયથી એટલે કે, તે પોતે ગાદીએ ખેડા તેના પછી બીજા જ વર્ષથી અથવા આપણે જે બનાવને, તેણે હિંદુસ્તાનના નાક સમાન ગણાતા અતિ પ્રદેશની ગાદી મેળવી લીધા તરીકેને ઓળખાવ્યા છે ત્યારથી, કેટલાક કૃતિહાસકારોએ તેનુ નામ ફેરવીને નહપણુને સ્થાતે હિંદુ ભાષાને છાજતું નામ બનાવવા પ્રયત્ન કર્યાં છે. તેમજ આપણે પણ એટલી વાતનેા તા સ્વીકાર કરવા જ રહે છે કે, હિંદુએના સહવાસમાં આવીને આ પરદેશીએ હિંદી જ બની જતા હતાપ. આવા ઇતિહાસકારોમાં જૈન ગ્રંથકારો કાંઇક અંશે અગ્રેસર હોવાનુ જણાઇ આવે છે. તેમણે હપાણુને બદલે નરવાહન, નભાવાહન અથવા નભવાહન કે નરવાહન નામ લગાડયું છે. આ બાબતમાં પંડિત જાયાલજીનું નામ આપીને રાજા નહપાણુની ઉત્પત્તિનું વૃત્તાંત લખતાં, ધી ઇન્ડિયન હિસ્ટારીકલ કવાલી પુ. ૫, ઈ. સ. ૧૯૨૯ માં પૃ. ૩૫૭ તથા પૃ. ૩૯૮ ઉપર તેના લેખક મહાશય જણાવે છે કે, Narvahan of this katha is named Nahapana in an ancient
( ૫ ) એ. હિ. ઇ. પૃ. ૧૪૨:- હિદી રાજા અને પ્રશ્નને પાતાની ગ્રીક સંસ્કૃતિમાં રંગિત કરવાને બદલે ઇન્ડીગ્રીક સરદારી અને પ્રજા પોતે જ હિંદી સંસ્કૃતિ અપનાવી હોવાની વલણવાળી હતી એમ સાફ સાફ જણાઇ આવે છે; The tendency certainly was for Indo-Greek princes and people to become Hinduized rather than for the Indian rajas and their subjects to be Hellinized.
( ૬ )
એ પિરિશષ્ટ પર્વમાં તેનુ વૃત્તાંત, (૭) જીએ, જ. એ, પ્રે, શ, એ. સે, પુ. ૯, પૃ, ૧૪૮, તેમાં લખે છે કે, રાન્ન નભાવાહનને કેટલેક
[ ચતુ
pattavali and his name bears resemblance to Nahapana-આ કથાના નાયક નરવાહનને એક જૂની પટ્ટાવલીમાં નવપાણ તરીકે સબોધ્યા છે અને તેનુ નામ નહપાણુને મળતું આવે છે. વળી લખે છે કુ Mr. JK P. Jayaswal has also taken the Jain Naravahan to be the kshatrap king Nahapana. Hence we can say that Nahapana did profess Jainism in his after like=પંડિત જાયસ્વાલજીએ પણ જૈનધર્મી નરવાહનને ક્ષત્રપ રાજા નહપાણુ હાવાનું માન્યું છે. તે માટે આપણે પણ કહી શકીએ છીએ કે, નહાણે પેાતાની ઉત્તરાવસ્થામાં જૈન ધર્મ સ્વીકાર્યાં હતા. એટલે કે, જેમ તેના પિતાએ ગાદીએ બેઠા પછી પોતાનું અસલ જાતિ નામ ગમે તે હતુ, પણ ફેરવીને ભૂમક નામ ગ્રહણ કર્યુ હતુ.૧૧ તેમ આ નહપાણુના સંબંધમાં પણ અન્ય' લાગે છે; તેથી તેણે પોતાનુ નામ નરવાહન કે નભેવાડન રાખ્યું હોય તે બનવાજોગ છે. છતાં કહેવું જોશે કે તેણે જે સિક્કા ‘રાજા 'પદે બિરાજીત થયા બાદ પડાવ્યા છે તેમાં તે “ નહુપાણુ ''જ
સ્થાને નરવાહન પણ કહ્યો છે.
વળી જુએ જ, ખી, એ. રી, સે, પૃ. ૧૦૨. ( ૮ ) ખ઼ુએ જૈન સાહિત્ય સંશોધક નામનુ ત્રિમાસિક પુ. ૧, ભાગ ૪, પૃ. ૨૧૧; તથા જી ઉપરની ટીકા નં. ૭.
( ૯ ) તેજ પુસ્તક ઇ. હિ. કા. પુ. ૫. ( ૧૦ ) આ શબ્દો તા મજકુર લેખક મહાશયના જ છે. માર્શમત કેટલેક અંશે જુદો પડે છે તે આગળ ઉપર જણાવવામાં આવશે. જીએ, “ તેનું ફ્રુટુંબ ’વાળેા પારિગ્રાફ
( ૧૧ ) જીએ ઉપર પૃ. ૧૮૪માં “ કોઈ ઈરાની કરતાં સંસ્કૃત ભાષાનું નામ * વાળા શબ્દો.