________________
પરિચ્છેદ ]
તેમનું શું થયું ? તમને
૧૪t પ્રમાણે પ્રથમ જંબુદ્વીપ-શકઠીપની ભૌગોલિક એટલે એક મોટો ભાગ વળી ત્યાંથી દક્ષિણ તરફ
સ્થિતિ આપણે વિચારી ચૂક્યા વળ્યો અને એક નાનો ભાગ ચીન અને તિબેટ ત્યારપછી છીએ તેમાં પ્રસંગે ઉપસ્થિત તરફ ઉતર્યો. અત્યારસુધી તેમને મુખ્ય વ્યવતેમનું થતાં શક પ્રજા સંબંધી પણ સાય-ઢોર ચારવાં, ઘોડાઓ રાખવાં, ઘોડેસ્વારી શું થયું ? કેટલાક વિચાર જણાવી દીધા કરવી ઇત્યાદિ પશુધનનાં કાર્યો કરવામાં જ-૪૭
છે (જે કે વિસ્તૃત અધિકાર સમાયેલો હતો. હવે અહીંથી આપણું આ હજુ આગળ ઉપર લખ રહે છે). પણ અત્ર ઇતિહાસમાં વર્ણવાતી પરદેશી પ્રજાનો સંબંધ આર્ય-અનાર્ય પ્રજા સંબંધી જર્ણવવું રહે છે. શરૂ થાય છે. યુમયુગની જૂની વાતના પોપડા ઉખેળવાનું આ
જે ભાગ દક્ષિણ તરફ વળ્યો હતો તેમણે સ્થાન નથી. માત્ર જે કાંઈ આપણને લાગે- મૃ. ૧૩૯ માં જણાવ્યા પ્રમાણે શિસ્તાન વળગે છે તે સંબંધી બોલતાં જણાવવાનું કે, વસાવ્યું એટલે હવેથી તેમને સિથિઅન્ય અથવા જબૂદીપના મધ્ય ભાગવાળા મેરૂપર્વતના પ્રદેશથી શક નામથી ઓળખવા ન્યાયપૂર્વક ગણી શકાશે. એક ટોળું પૂર્વ તરફ વળ્યું અને બીજું પશ્ચિમ તેમાં ધીમે ધીમે સંસ્કૃતિનો વિકાસ થવા માંડ્યા તરફ એટલે યુરોપ તરફ વળ્યું. આપણે અત્ર જેથી તેમના જે ભાગે વિદ્યાભ્યાસ વિગેરે કાર્યો પૂર્વ તરફના ટોળા સંબંધે જ હકીકત જાણવી કર્યા તેમણે અસંસ્કૃત અને અન-અભ્યાસી વર્ગનું રહે છે. પૂર્વના ટોળામાં નાનો ભાગ વર્તમાન ધ્યાન ખેંચવા માંડયું. આ સંસ્કૃત વર્ગ અન્યથી માંગેલી આ મંચુરીયા૪૬ તરફ ગયો અને મોટો
પૂજાવા લાગ્યો. વળી આગળ જતાં આ પૂજ્યભાગ એકસસ નદીવાળા ભાગમાં જ સ્થિત વર્ગમાંથી શ્રતિકાર મનુ લાગવાન તથા અન્ય ઉપબની રહેવા લાગ્યો. ત્યાંથી વળી કાળ ગયે જેમ નિષદકાર છે. તેમના જ્ઞાનને લીધે વિશેષપણે જેમ તેમનાં બચ્ચાંકાં વધતાં ગયાં અને પ્રકાશમાં આવ્યા અને દુનિયામાં ઝળકી ઉઠયા. વસવાટને માટે તથા ધંધાધાપા માટે જરૂર પડતી તેમનો સમય ઈ. સ. પૂ. ૧૦ કે ૯ મી સદી ગઈ તેમ તેમ તેઓને સ્થાનાંતર કરવું જ રહ્યું. ગણાય. દક્ષિણ તરફના ભાગવાળાની આ પ્રમાણે
(૪૬) આ કારણથી સિદ્ધ થાય છે કે ત્યાં ભરતખંડના મગધ દેશના લિચ્છવી જતના ક્ષત્રિય જેવી પ્રજ ( વળી જુઓ પુ. ૨, પૃ. ૩૧૪-૧૫ ની હકીકત. તથા તેને લગતી ટીકાઓ) વસે છે. તેમનાં શરી. ૨ના રંગ કંચનવર્ણ-સુવર્ણ રંગના હોવાથી તેમને પીળા માનવી (Yellow people ) તરીકે ઓળખાવાય છે.
જેમ તેઓનાં શરીરના વણુ કંચનવર્ણા છે તેમ ભરતખંડની પ્રાચીનતમ સમયની પ્રજાને પણ તે જ રંગ હતો. ખાસ કરીને જૈન પ્રજા પિતાના તીર્થંકર મહાત્માના મોટા ભાગને કંચનવર્ણ કાયા હોવાનું માને છે,
(૪૭) c. H. I. P. 564:-In all ages the name “Scythians' has been applied gene-
rally to the nomads inhabiting the northern regions of Europe and Asia= યુરેપ અને એશિયાના ઉત્તર પ્રદેશમાં વસતી ઘેડેસ્વારી કરતી પ્રજને સર્વે યુગમાં સિથિયન્સ=શકના નામથી ઓળખવામાં આવે છે.
[ નેટ-તેમના ધંધાને લગતી અને વસવાટને લગની હકીકત સાચી છે. બાકી તેમને શક કહેવામાં આવતા તે હકીકત ખોટી છે. અને આ તેમની માન્યતાને લીધે જ જ્યાં ને ત્યાં તેમણે પોતે પણ ગાથાં ખાધાં છે તેમજ ઈતિહાસનાં વણનેમાં પણ ગોટાળે કરી દીધું છે. સરખા ઉપરની ટી. નં. ૪૫. તથા “સવને સાર” વાળા પારિગ્રાફી હકીકત ]