Page Text
________________
પરિછેદ ] અર્થની સમજૂતિ
૧૩૭ પશુ તેની પશ્ચિમે ઠેઠ ઇરાની પશ્ચિમ હદ સુધી શાકkીપ સંધાઈ જવાને-થયો હોવા જોઈએ લબાઈ૩૨ હતી. અને જ્યારે પ્રાચીન ગ્રંથ એમ થયું. જ્યારે જૈન મતની માન્યતામાં એ કર્યું છે કે રામચંદ્રજીના કુમાર લવનું તથા ઘટાવીએ તો મહાભારતનો સમય એટલે કઠણ કૃષ્ણકુમાર શાળનું રાજ્ય શાકીપના કેઈક વાસુદેવના કાકાના દીકરા શ્રી નેમિનાથનો સમય. ભાગમાં હતું, ત્યારે એમ સમજવું રહે છે કે તેમને તેઓ બાવીસમા તીર્થકર તરીકે ઓળતેમનું રાજ્ય હાલના આફ્રિકાખંડના ભાગમાં હતું. ખાવે છે અને શ્રતિકારનો સમય એટલે તેમના પણ જે ઇરાન કે અફગાનિસ્તાનના કાઈ ભાગમાં ત્રેવીસમા તીર્થંકર શ્રી પાર્શ્વનાથ જમ્યા હેત છે તેને શાક દ્વીપમાં હોવાને બદલે જંબુદી- ( આ સમય ઈ. સ. પૂ. ૭૭૮=જુઓ પુ. ૧ પમાં કે ભરતખંડમાં હતું, એમ કહીને લખત. પૃ.૩૦–૭. ) તે પૂર્વે ૧૦૦ થી ૧૫૦ વર્ષનો થયો તેની સાથે એમ પણ સિદ્ધ થઈ ગયું કે કહેવાય; અને આ સર્વ સમયના અંતરને-એટલે જ્યાંસુધી કૃષ્ણ વાસુદેવની હયાતિ હતી અને જેને શ્રી નેમિનાથના જન્મથી માંડીને, શ્રી પાર્શ્વનાથના આપણે મહાભારતના યુદ્ધને સમય ગયો છે જન્મ સુધીના સમયને–જૈન પારિભાષિક શબ્દમાં ત્યાંસુધી શાકદ્વીપ અને જમ્બુદ્વીપ બને છૂટાં જ બાવીશમાં તીર્થકરનો સમય કહેવાય છે અથવા હતાં; પણ ઉપનિષદો તથા યુતિ જ્યારે રચાઈ વિશેષ સ્પષ્ટ ભાષામાં બોલવું હોય તો ( આને ઇ. સ. પૂ ના નર કે દશની રાદીને “બાવીસમા તીર્થંકરના વારામાં” તે બનાવ અ દાજ ગણવામાં આવ્યો છેત્યારે આ બંને બન્યાનું ૩૩ કહેવાશે. દ્વાપિ સંધાઈ ગયા હતા; કેમકે આ ગ્રંથના આટલું વિવેચન શાકદ્વીપના સ્થાનની કtઓનું મૂળ સ્થાન જ આ પ્રદેશમાં ગણાયું ઉત્પત્તિ બાબત થયું. પણ એ વાત ખાસ ધ્યાનમાં છે. એટલે વૈદક મતના આધારે તે બે બનાવની રાખવા જેવી છે કે, તેમાં વસતા લોકોની ઓળખ વચ્ચે કયારેક આ મહાપ્રલય-જંબુડીપ અને માટે ક્યાંય “ શક” કે અન્ય શબ્દ વપરાયો
(૩૨) આ સ્થાને બતાવેત ફેરફાર એટલે કે શાકલીપ અને જંબદ્વીપ જે છુટા હતા તેને બદલે સંધાઈ ગયા તે આ બનાવ કયારે અને તે બાબતની ચર્ચા અત્ર અસ્થાને છે; પણ પ્રસંગ પડયે આપણે તે કરવી તે પડશેજ, કેમકે તે ઉપર મહાભારત અને રામાયણના કાળને નિર્ણય બાંધી શકાય તેમ છે.
વેદિક ધર્મના પંડિતે અને અભ્યાસીઓએ મહાભારતનો સમય ઘણું ઘણું સંશોધન પછી ઇ. સ. પૂ. ૩૨૦૧ ને ઠરાવે છે. વળી લોકમાન્ય તિલકન અભિ- પ્રાય પણ તેજ છે. જનરલ સર કનિંગહામે પણ
બુક ઓન એરાન્ટ ઇરાઝ' નામના પોતાના પુસ્તકમાં તેજ પ્રમાણે ગણના કરી બતાવી છે.
* ખરી રીતે તે તીર્થકરને જ્ઞાન પ્રાપ્તિ થાય ૧૮
ત્યારથી જ તેમનું તીર્થ ગણાય છે. પણું તેવો બારીક ભેદ સમજવા જેટલું અહીં સ્થાન ન હોવાથી તેમના જન્મથી તેમનું તીર્થ માનવાનું અહીં લખ્યું છે.
(૩૩) અહીં આ વિષયને કાંઈક વિસ્તૃત કરી બતાવવાનો હેતુ એ છે કે જે પ્રસંગ મળશે તે મારે એમ સિદ્ધ કરી બતાવવું છે કે ઉપરની નેટ નં. ૩૨ માં તેના (મહાભારતના યુદ્ધના) સમય વિશે જે માન્યતા અત્યારે બંધાઈ છે તેમાં બહુ જ મોટે ફેરફાર કરવાની જરૂર છે. તે સિદ્ધ કરી બતાવવામાં ઉપયોગી થઈ પડે માટે તેના મૂળ તરીકે આટલે પાયે રોપી રાખવું જરૂરી ગણાવે છે.
વળી સરખા પુ. ૧ ૫, ૯૫: બીજી એક ખૂબી એ થઈ રહી છે કે, જે મેહનડેર (સિંધુ નદીના
| SR No. | 032485 |
| Book Title | Prachin Bharat Varsh Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Tribhuvandas Laherchand Shah |
| Publisher | Shashikant and Co |
| Publication Year | 1937 |
| Total Pages | 512 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 14 MB |