Page Text
________________
ત્રણે સ્થાનાનાં
૧૩
જમાનાને પણ એક તરીકે ગણી કાઢવા રડે છે; એટલે જો શાંતિપૂર્ણાંક આ પાંચે જાતિના ઇતિહાસ ઊકેલવામાં આવે તો હિંમત છે કે, જેમ પ્રથમનાં એ પુરતકામાં કેટલાય અંધકારમય યુગનાં પાનાં ઊકેલીને પ્રકાશિત કરાયાં છે તેમ આ વિષયને લગતા ઊકેલ પણ ફળદાયી નીવડે ખરા. એથી કરીને જરાક લાંબુ` વિવેચન થઇ જાય તે પણ આપણે તે સ્પષ્ટ રીતે ઊકેલવું જ રહે છે.
(૧) શાકદ્વીપ વિશેની સામાન્ય અથવા મોટા ભાગની માન્યતા જે હતી તે મે ઉપર રજૂ કરી દીધી છે. જ્યારે મારા મત પ્રમાણે થોડાક તેમાં ફેરફાર કરવા રહે છે, તે માટેની હકીકત તથા કારણ આ પ્રમાણે છેઃ—
ઉપર પ્રમાણે સ્થિતિ જો બનવા પામી હોય તા તેના માગ પાસેના નકશામાં બતાવ્યા પ્રમાણે ઞ થી વ રેખાના હોઇ શકે; જ્યારે મારી માન્યતા એમ છે કે તેને માગ થી ૩ રેખાવાળા હાવા જોઇએ; કેમકે મ થી ય રેખા પ્રમાણે જો બન્યું હાય તા, હામન સરાવરાદિ ત્રણે જળાશયેા મૂળમાં સમુદ્રના અંશા હોવાથી તેમનુ પાણી ખારૂ હાવુ જોઇએ પણ તે તેમ નથી. એટલે ઉપર પ્રમાણે સ્થિતિ બન્યાની વિરૂદ્ધમાં આ હકીકત જાય છે, તેમ ઉપરમાં આપણે એમ પણ જણાવી ગયા છીએ કે ગ્રીસના ક્રીટ અને આયેાનિયન ટાપુ શાકદ્વીપની અંતિમ પશ્રિમે આવેલ હતા; એટલે તે ઉપરથી એમ અનુમાન લેવાય છે કે
ઉપર
( ૩૧ ) એટલે આખા એશિયાઈ માઇને ર-તુર્કસ્તાન તથા ઈરાનને થોડાક ભાગ ( તથા આગળ સાબિત કરીશુ કે અરબસ્તાનના ભાગ પણ ) મૂળે સમુદ્રરૂપે જ હતા; અને આ સમુદ્ર તે ખીને કાઇ નહી', પણ જબુદ્ધોપથી શાદ્વીપને જુદો પાડતા જ સમુદ્ર અણુવા; પછી તે સમુદ્રના પલટા થઇને જ્યારે જમીન થઈ ગઈ ત્યારે તેને શાપના એક ભાગ તરીકે લેખ્યો
[ પ્રથમ
એશિયાઇ માઈનરવાળા ભાગ તે વખતે દરિયા રૂપે જ હતા. વળી આફ્રિકાખંડ મૂળે, શાકદ્દીપના ભાગજ હતા એમ પણ કહી ગયા છીએ; એટલે આ પ્રમાણે સર્વ સોંગા શાકદ્વીપના પશ્ચિમ કિનારાને લગતા કયારે સાષી-શકાય, કે જ્યારે કાળાસમુદ્રથી માંડીને રાની અખાત સુધી ફ્૩ રેખા સુધીના ભાગને અથવા તે કાસ્પિ અન સમુદ્રથી માંડીને ઈરાની અખાત સુધીની ૩ રેખા સુધીના ભાગને, પ્રથમ સમુદ્રરૂપે માની લેવાય ૩૧ તે। જ. ગમે તે રીતે માના, પશુ અરબસ્તાનના ોપકલ્પને જ ખૂદ્રીપ અને શાકદ્વીપની વચ્ચેના સમુદ્રમાંથી ઊગી નીકળ્યાતુ જ માનવું પડશે; અને તે વાત સત્ય પણ સમજ્ઞય છે; કેમકે તેના મોટા ભાગ દટાઈ ગયેલ સમુદ્રની રેતીથી બનેલા છે, એટલે રૂ.-૩ રેખા, આગળ આવીને જો જમૂદ્રીપની પશ્ચિમ હદે અટકતી માના તો આખા ઇરાન દેશ અને બે દ રેખાએ આવીને અટકી માના તેા, પશ્ચિમ ઇરાનના થોડાક ભાગ વને બાકીના ઇરાન, જ ખૂદ્રીપમાં ગણાતા હતા એમ માનવુ રહે છે. અને જ્યારે ઈરાનને જ જમૂદ્રીપમાં માન્યા ત્યારે, અત્યારના હિંદુસ્તાન અને ઇરાનની વચ્ચે આવેલા અફગાનિસ્તાન તથા બલુચિરતાનને પણ જ મૂઠ્ઠીપમાં જ ગણવા પડશે. મતલબ કે, તે સમયના ભરતખંડની હદ હાલની માફક સિંધુ નદીની પશ્ચિમે જ આવીને અટકી જતી નહેાતી;
( જેમ મે, સા. ઈ. પુ. ૪૪ નું અવતરણ જે ઉપરની ટીકા નં. ૧૭ માં કર્યું છે તે પ્રમાણે લખવામાં આવ્યું છે)
જે સમુદ્રનો પલટો થઈને જમીન થયાનું આ ટીકામાં જણાવ્યુ છે તેને રૃ. ૧૭૨ ઉપરના શાકદ્દીપના વનમાં (૧) કલમમાં જે સમુદ્રની રેખા દોરી છે. તેમાંના કાસ્પિઅન સમુદ્રમાંથી, એક ફ્રાંટ દક્ષિ તરફ્ર લખાયા હતા એમ માની લેવુ રહે છે,
| SR No. | 032485 |
| Book Title | Prachin Bharat Varsh Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Tribhuvandas Laherchand Shah |
| Publisher | Shashikant and Co |
| Publication Year | 1937 |
| Total Pages | 512 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 14 MB |