Page Text
________________
હિંદના એક વખતના ગવર્નર જનરલ અને વાઈસરોય લોર્ડ કરજને જાહેર કર્યું હતું, કે સમસ્ત હિંદના વ્યાપારની અડધી દોલત પ્રતિવર્ષ જૈન પ્રજાના હાથમાંથી પસાર થાય છે. આ પુસ્તકને લેખક પોતે પણ જૈન મતાનુયાયી છે; વળી પોતાની યુવાવસ્થામાં મુંબઈ જેવા સમૃદ્ધ અને પ્રવૃત્તિમય શહેરમાં કાયમની રહેણાક હેવાથી, કોમની સેવા કરવાના કેડ અને અભિલાષ હોવાથી, તેમજ પરના દુઃખ ફેડી આશીર્વાદ મેળવવા જે દાકતરી ધંધે પિતાના હાથમાં હોવાથી, તે અનેક વ્યક્તિઓ અને સંસ્થાઓ સાથે ઘણું નીકટના સંસર્ગમાં પણ આવેલ. એટલે જૈન આમ્નાયનાં દેવદ્રવ્ય, સાધારણ દ્રવ્ય, જ્ઞાનદ્રવ્યના ભેદ અને ઉપગ તથા સ્થિતિ વિશે કાંઇક જાણકાર પણ થએલ. અલબત્ત, તે વાતને પચીસ વર્ષ જેટલો સમય વ્યતીત થઈ ગયો છે. અને તે દરમ્યાન જેમ ગંગાનદીમાંથી પાણીને ઘણાયે જથ્થા વહી ગયો છે તેમ કાળની એરણું ઉપર જૈન કોમના ભાવી ઉપર પણ, કેટલાય
ઘણના અને હથોડાના પ્રહાર પડી ચૂક્યા છે. એટલે તે સમયની અને વર્તમાન કાળની સરખામણી કરવા જેવું રહ્યું નથીજ; છતાં કરઝન સાહેબના કથનવાળી ઉપરની માન્યતા, મોટા યા નાના પ્રમાણમાં ખોટા યા સાચા અંશે, જે કાંઇ સામાન્ય જનતામાં દઢ થવા પામી છે તેની ચકાસણું તે કરવી જ રહી.
એટલે લેખકે પિતાનું-આખુયે પુસ્તક કે તેને પ્રત્યેક વિભાગ બહાર પાડવાતૃ-કાર્ય સાંગોપાંગ પાર ઉતારવા કાજે, વ્યક્તિગત એકાદ આશામીની કે સંસ્થાની મદદ લેવાની, અને તેમ પણ જોગ ન બાઝે તે, પછી અનેકના સંયુક્ત સહચારના સાથની અથવા છેવટે જ્ઞાનખાતાનાં ટ્રસ્ટને આશ્રય મેળવવાની તજવીજ કરવા માંડી. એકકે પ્રયાસમાં સફળતા ન મળી. પછી કોમની બે મહાન સંસ્થા તરફ નજર દોડાવવી પડી, પણ એકની સ્થિતિજ પાંગળી એટલે ત્યાંથી તે વક્કી રાખવા પ્રમાણેજ પરિણામ આવ્યું. છતાં મોખિક આશ્વાસન મળ્યું ખરું. પણ બીજી સંસ્થાનાં સાધન અને સંજોગો જોતાં પાકી ખાત્રી હતી કે નાસીપાસ નહીં જ થવું પડે એટલે પ્રથમ તેના એક સંચાલકને મળે. પછી તેમની ચીઠ્ઠી લઈ બીજા સંચાલકને મળ્યો. તેમની સાથે બે દિવસ સુધી, દોઢ દેહ કલાક મંત્રણા ચાલી. તેમણે વળી ત્રીજા સંચાલકને મળવા સલાહ આપી. આમ છુટબોલની માફક અહીંથી તહીં અને તહીંથી અંહી આથડવા જેવી સ્થિતિ થઈ પડી. એટલે સ્વમાનની ખાતર મોઢેથી વાત કરવાને બદલે લેખીત અરજી કરી મોકલી. કેટલેક કાળે તે અરજીને જવાબ આવ્યું કે (પણ તેમાં ખુબીએ હતી કે જે ત્રણ સંચાલકની સાથે વાત થઈ હતી તે સિવાયના વળી ચેથાની જ સહી હતી) રૂબરૂમાં મળ્યા હોત તો ઠીક થાત. અંહીથી પ્રત્યુત્તર વાળવામાં આવ્યું, કે બબ્બે દહાડા સુધી રૂબરૂમાં ચર્ચા કર્યા છતાં છેવટે આ જવાબ મળવાનું કારણ સમજાતું નથી. પાછો જવાબ કોણ આપે ? અહીં આગળ તે બાબતને પડદા પડે તે પડયે. લેખકે મનમાં સંતેષ ધર્યો કે, સંસ્થા પાસે પૂરતું ફંડ નહીં હોય અથવા તે, લાગવગ ધરાવનારનું જ કામ થતું હોવું જોઈએ.
પછીતે આત્મબળ ઉપર ઝુંઝવું તે જ ઉત્તમ માર્ગ લેખકને લાગે. કેમકે કાળા પિતાનું કામ કર્યું જાય છે. જેને વ્યવહારિક ભાષામાં “વનમાં પેઠા' કહેવાય છે તેટલી
| SR No. | 032483 |
| Book Title | Prachin Bharat Varsh Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Tribhuvandas Laherchand Shah |
| Publisher | Shashikant and Co |
| Publication Year | 1935 |
| Total Pages | 524 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 16 MB |