________________
يجننننننننننننننننننننننننننننننننننحمسخ
ભારતવર્ષ ]
રાજ્ય
-
૨૭૧
ભેદ દેખાય છે. કેટલાકને મતે ૧૫૪ વર્ષ ચાલ્યાનું ગણાય છે૨૭ જ્યારે વિશેષ મતે ૧૨૮ વર્ષ તે વંશ ચાલ્યો હોવાનું ૨૭ ગણવામાં આવે છે, અને તેમજ હોવા સંભવ છે. તે આપણે આગળ જતાં આ પુસ્તકમાં સાબિત કરી બતાવીશું.
આ વંશનો બીજો પુરૂષ, જેને ચંડ તરીકે ઓળખાવવામાં આવ્યો છે. તેનું રાજ્ય ૪૭ વર્ષ૨૮ પર્યત ચાલું ગણાયું છે. ( જુઓ પૃ. ૧૩૧. વળી આ પરિચ્છેદે આગળ ઉપર; તથા નીચેનું ટીપણું ૩૨ ) અને તેનું મરણ ઈ. સ. પૂ. ૫૨૭ માં૨૯ નીપજ્યું છે. એટલે તેનું રાજ્યારોહણ ઈ. સ. પૂ. પર૭+૪૭=ઈ. સ. પૂ. ૫૭૪ માં થયું ગણાશે. તેની પછી તેને પુત્ર પાલક ગાદીએ આવ્યો છે; અને આ પાલકના વંશનો ( એટલે પ્રદ્યોતવંશને ) અંત ઈ. સ. પૂ. ૫૨૭-૬૦૩૦=ઈ. સ. પૂ. ૪૬૭ માં આવ્યો હતો એમ ગણવામાં આવે છે. એટલે એમ તો
થયું કે, ઈ. સ. પૂ. ૫૭૪ થી ૪૬૭ સુધી ૧૦૭ વર્ષ સુધી ચંડ અને તેના વંશજોએ ગાદી ભગવી છે. હવે જો આ આખા વંશને ૧૨૮ વર્ષ સુધી ચાલ્યાનું સ્વીકારી લઈએ, તે ચંડની પહેલાને પુરૂષ એટલે તેના પિતા અને વંશને સ્થાપક, જેને રાજા પુનિક તરીકે ગણાવ્યો છે, તેને રાજ્યકાળ ૧૨૮-૧૦૭=૩૧ વર્ષ સાબિત થઈ જાય છે, જ્યારે આ વાતને ટેકે આપનારી હકીકત પણ મળી આવે છે. અલબત્ત, તેમાં આ પનિકના કાળે ૨૬ વર્ષ કહ્યાં છે૩૧ પણ ૨૧ અને ૨૬ વર્ષ તેમાં બહુ ફેર ન ગણાય. પૂર્વ કાળના ઇતિહાસમાં જ્યાં બધું અવ્યવસ્થિત પડયું છે અને જ્યાં કેટલીયે આડી
અવળી ભૂલે ઘુસી જવા પામી છે, ત્યાં આવા પાંચ વર્ષ જેવા નાના સમયની મતફેરીની તો વાત જ શું કરવી ? અહીં તે, પુરાણમાં જે આ વંશને ૧૫૫ વર્ષ ચાલ્યા હેવાનું જણાવ્યું છે,
( ૭ ) જ, એ. બી. પી. સે. પુ. ૧ પૃ. ૧૦૮ (મસ્ય પુરાણમાં ૧૫૫ ની સાલ છે, પણ તેમાં નંદિવધનનું નામ પણ આપ્યું છે. જ્યારે બીજામાં ૧૨૮ લખેલ છે. J. 0. B. R. s. Vol. I. P. 108. According to the Matsya it is 155, but it includes Nandivardhana, while others put it to 128.
' જ. એ. બી. પી. સે, પુ. ૧, પૃ. ૭૯, ટી. ૮૩, J. O. B. R. S. Vol. I. P. 79. fn. 83.
જૈન ગ્રંથમાં તે માટે આંક સંખ્યા જણાવી નથી પણ હકીકતની ગણત્રી કરતાં તેજ સાર ઉપર 249140. The Jain books do not fix any length for it, but the calculation leads us nearly to the same result.
( ૨૮ ) ૭ ને બદલે ૪૮ વર્ષ ચાલ્યાનું નક્કી થાય છે. જુઓ આગળ ઉ૫૨નું લખાણ.
(૨૯) જુઓ નીચેનું ટીપણ નં. ૩૩. તથા તેને લગતું મૂળ લખાણ.
(૩૦) પરિશિષ્ટ પર્વ ૬, ૨૪૩ શ્લેક: ઈ. હી. ક. પુ. ૫ સપ્ટેમ્બર ૧૯૨૯ પૃ. ૩૯૯ Parishista Parva; VI 243. Ind. His. Quarterly Vol. V. Sept. 1929 P. 399. નન્તર વર્ધમાનવાન निर्वार्णावसरात् गतायं षष्ठिवत्सर्यामेशनंदोऽभवम्नृपः।
આ હકીકત શિક્કાના પ્રમાણથી પણ સાબિત કરી શકાય છે. કે. એ. ઈ. ૫. ૯૬ ઉપરના શિક્કામાં જે યોદ્ધો બતાવ્યો છે તે નંદિવર્ધન હોય એમ સૂચવે છે. વળી આ પુસ્તકમાં ત્રીજ વિભાગે શિક્કાને લગતું પરિચ્છેદ જુઓ. તેમજ વિશેષ હકીકત આ પારિગ્રાફમાં આગળ જુઓ.
( ૩૧ ) જ, એ. બી. પી. સે. . ૧ લું. પ્ર. ૧૦૬. J. O. B, R, s, Vol. I P. 106,