Prachin Bharat Varsh Part 01

SR No.: 032483
Original Sutra Author: N/A
Author: Tribhuvandas Laherchand Shah
Publisher: Shashikant and Co
Publication Year: 1935
Total Pages: 524
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 16 MB

Page 179

૧૨૦
સત્તાધીશ
[ પ્રાચીન
વવા આવતા-જત થયે. એક રાત્રીના, રાજા, ગુરૂ તથા આ કપટી સાધુ, ત્રણે પૈષધશાળામાં સુતા હતા ત્યાં પૂર્વનાં વરને બદલો લેવા કપટી સાધુએ છરી લઈ ( જે આગલે દિવસે બહા- રથી લઈ આવ્યો હતો ) રાજાનું ખૂન કરી ત્યાં છરી નાંખી દઈ પોતે રાતોરાત નાશી ગયો. રાજાના શરીરમાંથી નીકળેલ લેહી વહેતું વહેતું ગુરૂ મહારાજ સુતા હતા તેમની નીચે પહોંચ્યું, એટલે ભીનું લાગવાથી સફાળા ઉઠયા, અને જોયું તે રાજાનું ખૂન થયેલું દેખ્યું. અને પિતાને શિષ્ય પણુ ગુમ થયેલ માલૂમ પડ્યો. શું બનાવ બન્યો ને કોણે આમ કર્યું હોવું જોઈએ તે બધું તુરતજ ગુરૂ મહારાજ સમજી ગયા અને રખેને સર્વ તૂત પિતા સાથે આવી પડે, અને ધર્મની હેલણ થાય તે શંકાએ પાસે પડેલી
છરીથી પોતે પણ પિતાને જાન કુરબાન કરી નાંખ્યો. આ પ્રમાણે એકજ રાત્રીમાં બે ધર્મિક જીવનો દેહવિલય થયો. રાજા ઉદયનનું મરણ આશરે ઈ. સ. પૂ. ૯૦૫૧ માં કહી શકાશે કેમકે તેને સાળો, કૂણિકને પુત્ર ઉદાયીન ભટ્ટ ઈ. સ. પૃ. ૪૯૬ માં મગધને સમ્રાટ થયે ત્યાં સુધી તે પોતે હૈયાત હતો.૫૨ એટલે આપણે અનુમાન કરીએ કે તે બાદ પાંચેક વર્ષ તે હયાત રહ્યો હશે.
તેને જન્મ ઈ. સ. પૂ. ૫૫૭ માં અને મરણ ઈ. સ. પૂ. ૪૦૦ માં ગણતાં તેની ઉમર ખાસી ૬૮ વર્ષની ગણી શકાય. તેને કોઈ પુત્રસંતાન નહોતુ૫૩ પણ એક પુત્રી હતી કે જેણીને નાગદશક ઉર્ફે રાજા નંદિવર્ધન ઉર્ફે નંદ પહેલા વેરે રાજા ઉદયનના મરણ બાદ ઉમરે પહોંચી ત્યારે પરણાવવામાં આવી હતી.૫૪
રકા
(૫૧ ) પહેલાં મેં અનુમાનથી ઈ. સ. પૂ. ૪૯૦ ને અંદાજ ઠરાવ્યું હતું અને વિશેષ અભ્યાસથી તે ઈ. સ. પૂ. ૪૯૦ નક્કીપણે દેખાય છે. ( જુએ અવંતિ દેશના વણને મણિપ્રભ, કૅશ બિ મૂકીને અવંતિપતી થયે તે હકીકત )
(૫૨) જુઓ ઉપરમાં પૃ. ૧૧૧ ની હકીક્ત
(૫૩) જન ગ્રંથમાં મગધપતિ ઉદાચનને અપુત્રીઓ મરણ પામ્યાનું, અને આ વન્સપતિનું મરણ જે ખૂન કરવાથી થયું છે તે સર્વ ઘટના મગધપતિનેજ લાગુ પાડડ્યાનું જણાવાયું છે પણ તે વિભ્રમ છે.
મગધપતિ ઉદયનને બદલે વસંપતિ ઉદયનને લગતે આ બનાવ છે તે માટે નીચેના કારણે આગળ ધરું છું. (૧) મગધપતિ ઉદચનને તે અનુરૂદ્ધ અને મુંદ નામે બે પુત્રો હતા કે જે તેની પાછળ ગાદીએ બેઠા છે એટલે તેને અપુત્રિએ કહી ન શકાય. ( ૨) ભ. બા. વૃ; ભાષાંતરમાં મગધપતિના વૃત્તાંતમાં પણ જણાવ્યું છે કે તે પોતાના પુત્રને ગાદી આપી યાત્રાએ નીકળી ગયો. એટલે જૈન ગ્રંથોમાં, એક વખત અપુત્રીઓ કહી, બીજે ઠેકાણે પુત્રવાળા જણાગે છે, તે હકીક્ત
કામાં નાંખે છે. (૩) અવંતિમાં જે માણસ નાસી જાય તે વેર વાળવા પાસેનાજ વસુદેશમાં આવી શકે કે હઠ લાંબે વેર મગધમાં દેડી જય તે બેમાંથી કર્યું તેને માટે સહેલું ગણાય ?
વળી કેટલીક હકીકત માટે દ્વિતીય ખંડ તૃતીય પરિચ્છેદ જુઓ.
જૈન ગ્રંથમાં જે વસંપતિને બદલે મગધપતિ ઉદયનને અપુત્રીઓ ઠરાવ્યો છે તેના કારણમાં એમ જણાય છે કે તે સમયે ત્રણ ઉદયન હતા. તે ત્રણે જેન ધર્મી હતા અને ત્રણે મહાન સામ્રાજ્યના સમ્રાટે હતા. અલબત્ત, એક જે સિંધવિરપતિ હતો તેનું અવસાન તે, બીજ બે ઉદયન પ્રથમાવસ્થામાં હજુ વિચરતા ત્યારેજ થઈ ગયું હતું, પણ તેને ખ્યાલ હજુ ભુંસાઈ ગયે નહોતું એટલે સરખા નામને લીધે, એક દેશને બદલે બીજા દેશના સ્વામી તરીકે, ગણી લેવાની ભૂલ થઈ ગઈ હોય તે બનવા યોગ્ય છે.
(૫૪ ) અત્યાર સુધી મારી માન્યતા એમ છે કે ઉદયનના મરણ સમયે તેની પુત્રી માત્ર ત્રણ-ચાર