Prachin Bharat Varsh Part 01

SR No.: 032483
Original Sutra Author: N/A
Author: Tribhuvandas Laherchand Shah
Publisher: Shashikant and Co
Publication Year: 1935
Total Pages: 524
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 16 MB

Page 176

ભારતવર્ષ ]
રાજ્ય
૧૧૭
ખેલનની કળા પોતે શીખવા માંડી અને થોડા વર્ષમાં તે તેમાં નિષ્ણાત પણ થઈ ગયે.૪૩ એટલે જાણી જોઈને હસ્તિ ખેલાવતો ખેલાવતે વારંવાર તે અવંતિની હદમાં પ્રવેશ પણ કરવા મંડ્યો. આથી કરીને રાજા ચંડનું ધ્યાન આ યુવાન રાજાની ઉદ્ધતાઈ તરફ ખેંચાયું. અને પછી જે બનાવો બન્યા તથા અંતે ચંડ પ્રદ્યોતની લાડીલી કુંવરી વાસવદત્તાનું હરણ કેવી રીતે રાજા ઉદયન કરી ગયો અને તેણીની સાથે લગ્ન કર્યું તે બધું વાસવદત્તા નામક નાટય પ્રયોગમાં સારી રીતે લખાયેલું છે.૪૪ એટલે અહીં લખવાની જરૂર નથી. આ બનાવ રાજા ચંડના મરણ પૂર્વે થોડાંક વર્ષે બની ગયો છે, અને રાજા ચંડનું મરણ તે ઈ. સ. પૂર્વે પર૭ માં જે રાત્રિએ૫ શ્રી મહા-
વીરનું મરણ થયું છે તેજ રાત્રિના થયું છે એટલે રાણી વાસવદત્તાની સાથેના- રાજા ઉદયનના લગ્નને આપણે ઇ. સ. પૂ. પર૭ અગાઉ આઠ વરસે અને પોતે ગાદીએ બેઠા પછી૪૬ સાત આઠેક વર્ષે એટલે (૫૪૩ને પ૭ ના મધ્ય ભાગે ) ઇ. સ. પૂ. ૫૩૫ માં લગભગ ઠરાવીએ તે ઠીક ગણાશે. જ્યારે ગાદીએ બેઠા પછી સાત આઠ વર્ષે પોતે વાસવદત્તાને પર છે એટલે તેટલું અનુમાન તે સ્વભાવિક કરી શકાય છે કે આ રાણી તેની પટ્ટરાણી તે નહીજ હોય ! પટરાણી તે પિતે ગાદીએ બેઠા પછી તુર્તમાંજ કરી લીધી હોવી જોઈએ. એટલે વાસવદત્તા તે બીજી રાણી થઈ. અને પાછળથી મગધપતિ કૂણિકની પુત્રી પદ્માવતિ સાથે લગ્ન કર્યું હતું. જેથી રાજા ઉદયનને કુલ્લે ત્રણ
( ૪૩ ) પુરાતત્ત્વ પુ. બીજી પૂ. ૪૦૫.
(૪૪) મી. હેલનું બનાવેલ “ વાસવદત્તા ” નામનું નાટય પુસ્તક જુઓ. તેમાં આને લગતું સંપૂર્ણ વર્ણન આપ્યું છે.
(૪૫) જુઓ અવંતિ દેશના વણને.
(૪૬) આઠ વર્ષને કાળ પણ બરાબર ગણાશે કારણકે નહીંતે રાજ ઉદયન હસ્તિ ખેલનની વિદ્યામાં પ્રવિણ કેમ થઈ શકે ? કાંઈક સમય તો જોઈએજ ને !
( 89 ) Padmavati wife of Udayan was sister of king Darshak ( E. H. I. by Smith 3rd Edi. Page 39 ) 41 plus en ચોખ્ખું જણાય છે કે ઉદયનનું લગ્ન દશકની બહેન સાથે થયું હતું. અને દર્શક તે તો રાજ કૂણિકનું નામ છે ( જુઓ તેના વૃતાંતે ) જેથી તેની બહેન એટલે રાજા શ્રેણિકની પુત્રી કહેવાય, પણ સગી બહેન ( સહોદરા) કે ઓરમાન, તે જુદી વાત છે. એરમાન જે હેત તે રાજ શ્રેણિકની પુત્રી (King Srenik's daughter ) લખત પણ તેને બદલે, દશકની બહેન લખ્યું છે. એટલે સહેદરાજ હેવી જોઈએ. હવે
ઉદયનને જન્મ ઈ. સ. પૂ. ૫૫૭ માં, ગાદી આરહણું ઈ. સ. પૂ. ૫૪૩ અને મરણ ઈ. સ. પૂ. ૪૯૦ માં છે. તેમજ પ્રથમ લગ્ન ઈ. સ. પૂ. ૫૪૨ માં, દ્વિતીય લગ્ન ઈ. સ. પૂ. ૫૩૫ માં અને તૃતીય લગ્ન ઈ. સ. . પર૦ ની આસપાસ છે. આમાં પણ ઉદયનનું જે લગ્ન દશકની બહેન સાથે છે, તે પ્રથમનું હતું કે તૃતીય વેળાનું હતું તે તપાસીયે. કેમકે દ્વિતીય તો વાસવદત્તા વેરે છે. એટલે તે તે બાદજ કરવું રહે છે. હવે જે પ્રથમનું લગન લઈએ તે ( એટલે કે ઈ. સ. પૂ. ૫૪૩ માં થયાનું ) અને તેને રાજ શ્રેણિની પુત્રી ગણીએ તો તે બની શકે તેમ છે. કેમકે રાજ શ્રેણિકનું મરણ ઈ. સ. પૂ. ૫૨૮ માં છે. એટલે તેના મરણ પૂર્વે ૧૩ વર્ષે ( મોડામાં મેડી પરણાવે તો તેણીને જમ તે પૂર્વે તેર વર્ષે સંભવી શકે; અને વરની ઉમર ગમે તેટલા વર્ષની હોય, પણ રાજકુંવરીની ઉમર તે તેર વર્ષથી સાધારણ રીતે મેટી નજ હોઈ શકે. આ બે ગણત્રીથી અહીં ૧૩ ને આંક લીધે છે. ) એટલે ઇ. સ. પૂ. ૫૪૧ માં તે પોતાની દીકરીને ઉદયન વેરે પરણાવી શકે કે ! ( સાધારણ રીતે કુમાર રાજનું લગ્ન ગાદીપતિ