Page Text
________________
વિવાદ કર્યો નથી ત્યાંસુધી, જે કાંઈ હકીકત રજુ થાય તે સાચીજ છે, તેના ખાત્રી શી! અને ખાત્રી વિનાની બાબત ઉપર આખો ઇતિહાસ ઉભે કરાય, તે તેનું મુલ્ય પણ શું! વાત તદન સાચી અને સમજી શકાય તેવી જ છે. પછી તે સ્વપક્ષની અને વિરૂદ્ધ જાય તેવી-Pros and cons-એમ બને સ્થિતિ અનેક લક્ષ્યબિંદુથી ઉભી કરોને તુલના કરવા માંડી. અને છેવટે નિર્ણય કર્યો કે, ગણિતશાસ્ત્રના નિયમથી જે સમયાવળી ઉભી કરાય, અને હિંદના ઈતિહાસના પ્રસંગને, પરદેશી પ્રજાના ઈતિહાસમાંના પ્રસંગો સાથે બંધ બેસતા સાબિત થાય, તેમજ તે સમયના અન્ય સાંપ્રદાયિક પણ એતિહાસિક-પુસ્તકોના આલેખનને સંમત થઈ શક્તા બતાવાય, તે તેટલે દરજે વિશેષ મજબુત બન્યો ગણાઉં. આ લક્ષ્યબિંદુ નજરમાં રાખી, અનેક પુસ્તકો ઉથલાવી જેમાં કેટલાક પ્રસંગે રેખા તારવી લીધા, અને સાથે સાથે “જૈનમત સર્વ સંગ્રહ” માટે જે સામગ્રી સંગૃહીત પડી હતી, તેને પણ મેળવવા માંડી. તે અતિ આશ્ચર્ય, ઉમંગ અને આલ્હાદ અનુભવવા માંડે, ને કમેકમે એક મોટું દળદાર પુસ્તક લખી શકાય, તેટલી વસ્તુસંગ્રહ એકઠા થઈ ગયે.
ઈતિહાસરૂપ આ પુસ્તકનું બેખું ઉપર કરવાનું સર્જન ઉપર પ્રમાણે છે. અને તેને લખતાં લખતાં બે હજાર પાનાં જેટલું લખાણ બે અઢી વરસમાં ઉભું થઈ ગયું. અને ભૂલતો ન હોઉં તે, સં. ૧૯૮૮ ની આખરે કેઈપણુ સમક્ષ રજુ કરાય તેવા સ્વચ્છ અક્ષરમાં પુસ્તક તૈયાર થઈ ગયું. તે પછી શું થયું, તે પ્રકાશકના નિવેદનને વિષય ગણાય. એટલે તે બાબત ત્યાં રજુ કરાઈ છે. સમજદારને સમજાવવાની જરૂરીઆત રહેતી નથી, પણ કેટલાકના મનમાં એમ
પ્રશ્ન થયાં કરે છે કે, ભૂતકાળની વાત કરવાથી ફાયદો શું ! ઇતિહાસના ફાયદા અમને તો જલદી પૈસા મળે અને છોકરાં ઘુઘરે રમતાં થાય અને ઉપકાર તેમ હોય તે બતાવો? વાત સારી છે. એમ લેખે તોયે એટલું તે
ખરું જ, કે જે ઉપાય તેવાઓની પાસે રજુ કરે, તેને શું તેઓ એકદમ અમલમાં મૂકશે? અથવા તો તેવા ઉપાયો કેઈ દીવસે અમલમાં મૂક્યા છે, કે તેમ કર્યું, શું પરિણામ આવ્યું !પોતે અમલમાં મૂકશે ને પરિણામ વિપરીત આવશે તો ! આ જાતના પ્રશ્ન કરશે? કહેવાની મતલબ એ છે કે, તેવા પ્રશ્ન કરનાર કોઈ પણ માણસ, પિતે અખતરો કરવા બહાર નહીં પડે. પણ કેઈએ કર્યું હોય તે શું નતીજે આ, તે જોયાબાદ કે તપાસ કરીને ખાત્રી કર્યા બાદ, પોતે અમલમાં મૂકશે. સાર એ થયે કે ભૂતકાળની વાતને એક મેઢેથી ભૂલી જવાનો ઉપદેશ કરનાર, બીજેજ મોઢે પોતે ભૂતકાળ જાણવાની ઈચ્છા ધરાવે છે. અને ખરી વાત પણ તેમજ છે. જેણે ઉન્નતિ સાધવી હોય, તેણે પિતાના ભૂતકાળની અવગણના કરવી ન જોઈએ, એટલું જ નહીં પણ, તેને તો ખૂબ ઊંડાણથી અભ્યાસ કરવો જોઈએ. ભિન્નભિન્ન દષ્ટિકેણુથી તેના બનાવોનું નિરીક્ષણ કરવું જોઈએ. અને તેમાંથી નિષ્પન્ન થતા વિચારેને આચરણમાં મકયા સિવાય કોઈ આવા જ નથી, એમ નકકીપણે સમજી લેવું જોઈએ. બીજા એની વાત જવા દે, પણ વર્તમાનકાળે દુનિયાની ઉચ્ચ કટિમાં મૂકાતી કેઈપણ પ્રજાને દાખલ ૯. તેમની ઉન્નતિ કેમ થઈ, તેની ઊંડાણમાં ઉતરીને કારણે વિચારો
| SR No. | 032483 |
| Book Title | Prachin Bharat Varsh Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Tribhuvandas Laherchand Shah |
| Publisher | Shashikant and Co |
| Publication Year | 1935 |
| Total Pages | 524 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 16 MB |