________________
ભારતવર્ષ ]
હાથ કરી હતી તેા તેને અને અશ્વસેન રાજાને કાંઇ સગપણ સંબંધ હતા કે કેમ ? આ બને મુદ્દા વિશે થાડીક વિચારણા કરવી આવશ્યક છે ખરી, પણ રાજા શિશુનાગના આખા વંશને
¢¢
વધુ–પ્રકાશ,
માજ–ગાંધાર
""
તે અંગે જે હકીકત પૃષ્ટ ૭૧ થી પૃષ્ઠ ૭૪ સુધી આપવામાં આવી છે, તેને અંગે વધુ પ્રકાશ પાડતી હકીકત નીચે રજુ કરવામાં આવી છે, જેનું અનુસંધાન પૃષ્ટ ૭૪ ઉપર પાંચાળ દેશનું વન શરૂ થાય છે તે પહેલાં સમજી લેવુ.
ઇરાની શહેનશાહ ઝુરસીઝનું મરણુ ઈ. સ.
પૂ. ૪૬૫ માં નીપજતાં, પંજાબ ઉપરના તેમના કાજી કાંઈક નબળા પડ્યો લાગે છે. એટલે તે વખતના મગધપતિ નંદવંશી ભૂપતિએ તે બાજુ નજર દોડાવી, તે દેશ જીતી, પેાતાની સત્તા ત્યાં જમાવી દીધી. આમાં કેટલાક ભાગ ન’દિવને તથા કેટલાક ભાગ મહાનંદ ઉર્ફે નવમા નંદે ભજવેલ દેખાય છે. અને જીતી લીધા બાદ, ગણુતંત્ર રાજ્યની પદ્ધતિએ ત્યાં પેાતાની ત્રિજિ જાતના રાજપુત પુત્રાને નીમી દીધા હતા. આ સરદ્વારા અસ્વતંત્ર જેવા હતા. આ પ્રથા ચદ્રગુપ્તમૈ તથા મિંદુસારના રાજ્યની પૂર્ણાહુતિ થઇ ત્યાંસુધી ચાલુ હતી. તેટલામાં જ્યારે ઇ. સ, પૂ. ૩૨૮ ની સાલમાં અલેકઝાંડર ધી ગ્રેટ હિંદ ઉપર ચડી આવ્યા ત્યારે પંજાબના પશ્ચિમ ભાગ જેને ગાંધાર કહેવાતો તે ઉપર, મા-મૈાખરી૨ પ્રજાના કુળ
4
તે પછી 'જામનું શું થયું ?
રાજ્યા
(૧) જીએ નંદવંશના ધૃત્તાંતે, દ્રિતીય ખડે ષષ્ટમ પરિચ્છેદમાં,
(૨) જીએ તેને શિખો ( શિક્કા પરિચ્છેદે આકૃત્તિ નં, ૪૩ તથા તેનુ' લખાણ),
(૩) રાજપદનું નામ સાભૂતિ હતું. ટુંકા નામે
૧૦૧
મગધ દેશના અધિકારી તરીકે, શ્રૃંખલાબદ્ધ પરિવારમાં વર્ણવવા વિશેષ સુલભ થાય તેમ છે તેથી આ ચર્ચા મગધના વને કરવી ઠીક પડશે એમ ધારી અત્રે તે પડતી મૂકું છું.
દીપક (?) સાભૂતિ ( જેને ઇતિહાસમાં આંભિ તરીકે ઓળખાવ્યા છે તે )૩ને રાજ્યઅમલ હતા અને પૂર્વ તરફના ભાગ ઉપર વત્સપતિના કુટુમ્બીક પારસના રાજ્ય અમલ હતા.
અલેકઝાંડર ધી ગ્રેટ પશ્ચિમમાંથી કુચ કરતા કરતા ઈ. સ. પૂ. ૩૩૧ માં ઇરાન દેશ જીતીને તેના આચમેનીડાઈ વંશની સમાપ્તિ કરી હિંદુની સરહદ સુધિ આવી પહેાંચ્યા. આ સમયે પંજાબના સાર્વભૌમ રાજા અને મા વશી સમ્રાટ બિંદુસારનુપ મરણુ ઈ. સ. પૂ. ૩૩૦ માં નીપજતાં પંજાબના ભાયાતા પોતપોતાની સ્વતંત્રતા સ્થાપવા મથી પડ્યા હતા. આ સ્થિતિના લાભ અલેકઝાંડરને મળી ગયેા. પ્રથમ ભેટા ઉપર જણાવેલ રાજા આભિનેા થયા. તે રાજપૂતકુળને લાંછનરૂપ લાગે તેમ યવનપતિને શરણે થઈ ગયા; જેથી અલેકઝાંડરને હિંદની ભીતરમાં પ્રવેશ કરવાને માગ માકળા થઈ ગયેા. પછી તેને પારસના સામના કરવા પડ્યો હતા. તેણે રાજા આંભિ કરતાં ઉલટુંજ વન ચલાવ્યું હતું..
“ અભિ ” કહેતા. જ્યારે ગ્રીકમાં તેને Sophytes= Sopheton કહેતા (જીએ તેના શિક્કો ) તથા વિવેચન તથા કા, ઈ, પ્રા. પ્લેઈટ ન, ૧ જી.
(૪) જીએ પંચમ પરિચ્છેદ; વત્સદેશના વણ ને (૫) જુઓ નીચેની ટીકા ન. ૮.