Page Text
________________
[ પ્રાચીન
ભેગેલિક बैशाख२७, प्रयाग२८, वाराणसी२९, ५ वत्स
સાક્ષીપુર ૩૦..
૩૧, જિવિકરોકર,
४ काशी
અગ્નિખૂણે ૭૦૦ લી. દર અને ગંગાનદીની દક્ષિણે, પ્રયાગ દેશ આવે છે. તેનું સ્થાન (પૃ.૬૦. ની ટીકા.) હાલનું અલ્હાબાદ ગણવું કે જે ગંગાચમુનાના સંગમ ઉપર આવેલું છે.
[૨૫] નં. ૨૪ થી અગ્નિખૂણે (પૃ. ૨૨૪ ) ૬૦૦ લી. ના અંતરે અને ગંગાનદી ઓળંગીને દક્ષિણે અધ્યાનું રાજ્ય છે. (મારા મતથી તેનો ઉચ્ચાર અયોધ્યા નહીં પણ આયુદ્ધાગ્ર કરવો જોઈએ; કાનપુર શહેરવાળે આ પ્રદેશ છે કે જેના ચબાએ અત્યારે મહલ જેવા પહેલવાન ગણાય છે) વિદ્વાનોએ અધ્યા-સાત ગયે છે તેથી જ મુંઝવણમાં પડયા છે. જ્યારે હું ધારું છું તે પ્રમાણે આયુધ્ધા તરીકે તેને ગણવાથી બધો ઉકેલ આવી જાય છે. સર કનિંગહામે ( જુઓ તેમની ભૂગોળ. પૃ. ૩૮૫ ) આ સ્થાનને કાનપુરની વાયવ્ય દિશામાં ૨૦ માઈલ અંતરે કાકપુર નામનું પુરાણું શહેર આવેલ છે તેને ઓળખાવે છે.
[૨૯] સંસ્કૃત નામ વાણારસી છે, અને ગંગા નદીની વર્ણ તથા અસી (અશી) નામની બે શાખાનદીઓ વચ્ચે તે આવેલું હોવાથી. આ નામ પડયું છે. ( મી. શેરીંગે બનાવેલી સેક્રેડ સીટી ઓફ ધી હિંદૂઝ નામનું પુસ્તક જુઓ ). (પુ. ૨. પૃ. ૪૪ ટી. ૧)
[૩૦] (પુ. ૨ પૃ. ૬૧ ) વાણારસીથી ગંગાની પૂર્વ દિશામાં, ૩૦૦ લી. ના અંતરે ગાજીપુર આવે છે. ચીનાઈ યાત્રિકે આ સ્થાનને ( ટી. ૪૦ ) યુદ્ધદેવ જળનપતિના નામથી ઓળખે છે અને સર કનિંગહામે ગાઝીપુર તરીકે ઓળખાવ્યું છે.
[૨૬] નં. ૩૫ થી ગંગાનદીની ઉત્તરે પણ પૂર્વ દિશાએ ૩૦૦ લી. આશરે (પૃ. ૨૨૯ ) દર જતાં હયમુખને પ્રદેશ આવે છે. સર કનિંગહામ (પૃ. ૨૨૯ ટી, ૫૮ ) ના મત પ્રમાણે આ દેશની રાજધાની કૌદીયાર છે કે જે અલ્હાબાદથી વાયવ્ય ખુણે ૧૦૪ માઈલના અંતરે આવેલ છે. હું તેને ઉનાઉ, લખનૌ અને રાયબરેલી જીલ્લાવાળા ભાગ તરીકે ઓળખાવું છું.
[૩૧] (પુ. ૧, પૃ. ૨૩૫, ટી. ૬૩) કૌશંબીનગરનું સ્થાન અલહાબાદથી ૩૦ માઈલ છેટે જમના નદી ઉપર આવેલ છે. (સર કનિંગહામ) કૌશંબી વિશે રામાયણમાં ઉલ્લેખ આવે છે ( વત્સદેશના વર્ણને જુઓ ).
[૨૭] કૌશંબીથી ઉત્તરે (પૃ. ૨૩૯ ) આશરે ૧૮૦ લી. અંતરે જતાં વિશાખને પ્રદેશ આવે છે. તેને સર કનિંગહામ (પૃ. ૨૩૯. થી, ૭૧) સાકેત તરીકે ઓળખાવે છે. ( મારું મંતવ્ય નં. ૨૫ માં જુઓ.) આ વિશાળ દેશનું સ્થાન, મારી ગણત્રીએ, ફતેહપુર અને પ્રતાપગઢ જીલાની વચ્ચે અને બન્નેની અડોઅડની ભૂમિવાળા પ્રદેશ હોવો જોઇએ, એમ થાય છે.
[૩૨] આ પ્રદેશને વિસ્તાર ૪૦૦૦ લી. ને અને તેની રાજધાની ૧૫ થી ૧૬ લીના ઘેરાવાની વર્ણવ્યાં છે. તેને ચીનાઈ યાત્રિક હ્યુએનશાંગે (પુ. ૨, પૃ. ર૭૧ ) ચિકિટો નામ આપ્યું છે. બાકી કાંઈ વિગત નથી. પણ તેનું જે લખાણ છે કે, “ ત્યાંની વસ્તીને મેટે ભાગ નાસ્તિક-પાખંડી હતે, બહુ જુજ લોકેજ બુદ્ધતથાગતના મતને માનનારા હતા. ” આ ઉપરથી, તેમજ પુસ્તકમાં બધા પ્રદેશોનું વર્ણન કરતાં તેને ક્રમ ઉજૈન અને મહેશ્વરપુરની વચ્ચે લીધેલ હેવાથી, હું એ મત ધરાવું છું કે, જ્યાં હાલ જિલ્લા અને
[૨૮] નં. ૨૬ વાળા હયમુખથી (પૃ. ૨૩૦ )
| SR No. | 032483 |
| Book Title | Prachin Bharat Varsh Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Tribhuvandas Laherchand Shah |
| Publisher | Shashikant and Co |
| Publication Year | 1935 |
| Total Pages | 524 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 16 MB |