________________
९१
માર્ગદર્શન આપવું. એક સમયે રાજસત્તા પ૨ જૈનોના પ્રભાવ હોવાથી જૈન તીર્થોની પવિત્રતા અને વ્યવસ્થા અકબંધ જળવાઈ રહેતી હતી, પરંતુ સમય જતાં જૈનોનું રાજકીય પ્રભુત્વ ઓછું થયું અને પરિણામે રાજરજવાડાંઓ દ્વારા જૈન તીર્થોમાં સમસ્યાઓ અને મુશ્કેલીઓ પેદા કરવામાં આવતી હતી અને તેને કારણે આવી સંસ્થાની વિશેષ જરૂર હતી. અહીં એમણે સામાજિક, ધાર્મિક અને રાજકીય સુધારા અંગેની વ્યાખ્યાનશ્રેણીમાં પ્રવચનો આપ્યાં. જીવનમાં સ્થાયી થવા માટે એમણે કાયદાનો અભ્યાસ શરૂ કર્યો. ૧૮૮૫માં સોલિસિટર થવા માટે મેસર્સ લિટલ ઍન્ડ કંપની નામની ગવર્મેન્ટ સોલિસિટરની કંપનીમાં જોડાયા.
આ સમયે શિકાગોમાં યોજાનારી વિશ્વધર્મ પરિષદ યોજાવાની હતી. આ માટે મુનિશ્રી આત્મારાજી મહારાજ (પૂ. આ. શ્રી વિજયાનંદસૂરીશ્વરજી)ને જૈન ધર્મના પ્રતિનિધિ તરીકે આ પરિષદમાં ભાગ લેવા માટે વિવિયમ પાઈપે પરિષદના ચૅરમૅન જ્હૉન હેન્રી બરોની સૂચનાથી ૧૮૯૨ની ૧૬મી નવેમ્બરે નિમંત્રણ મોકલ્યું. મુનિશ્રી આત્મારામજી મહારાજે (પૂ. આ. શ્રી વિજયાનંદસૂરિજી) શાસ્ત્રીય કારણોસર, વૃદ્ધાવસ્થાને લીધે તેમજ લૌકિક કારણોને લઈને વિશ્વધર્મ પરિષદમાં હાજરી આપી શકે તેમ નથી, તેની દિલગીરી વ્યક્ત કરી, પરંતુ પરિષદના આયોજકોએ જૈન ધર્મનાં મહત્ત્વપૂર્ણ પાસાંઓ દર્શાવતો નિબંધ મોકલવા આગ્રહ સેવ્યો. પરિણામે ચિકાગોની વિશ્વધર્મ પરિષદના નિમિત્તે એમણે પ્રશ્નોત્તરીરૂપે જૈન ધર્મના સિદ્ધાંતોનો પરિચય આપતું ‘ચિકાગો પ્રશ્નોત્તર' પુસ્તક તૈયાર કર્યુંય
એનાથી પ્રભાવિત થયેલા આયોજકોએ આ સમર્થ આચાર્યશ્રીને વિનંતી કરી કે આપના ધર્મની રજૂઆત કરી શકે તેવા કોઈ પ્રતિનિધિને આપ મોકલો. આ પત્ર મુંબઈની ધ જૈન એસોસિએશન ઑફ ઈન્ડિયા'ને મહારાજશ્રીએ મોકલ્યો અને સાથે પોતાની સંમતિ પણ મોકલી કે આમાં વીરચંદ ગાંધીને જૈન ધર્મના પ્રતિનિધિ તરીકે મોકલવામાં આવે તો યોગ્ય ગણાશે. આમ કરવાથી પાર્લામેન્ટમાં જૈન ધર્મનું નામહંમેશને માટે જાણીતું થશે. જૈન ધર્મની ઉન્નતિનો ધ્વજ ફરકશે. સંસ્થાએ વીરચંદ ગાંધીના નામ પર મંજૂરીની મહોર મારી. એ પછી આચાર્યશ્રીએ વીરચંદ રાગવજી ગાંધીને પોતાની પાસે રાખીને જૈનદર્શન અને વિવિધ દર્શનોનું
શ્રુતજ્ઞાનનાં અજવાળા
૭૫