________________
୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬ બન્યા. દીક્ષા લીધા પછી જીવનની દૃષ્ટિમાં આમૂલ પરિવર્તન આવ્યું. સર્વમાં માતાના વાત્સલ્યનું દર્શન કરતાં ૐ મૈયાને પોતાના જીવનનું સૂત્ર બનાવ્યું. જગતના તમામ સૌંદર્યને બાલભાવે નિહાળતા બાળક જેવા નિખાલસ અને નિર્દોષ સંતે સંતબાલનું નામ ઘારણ કર્યું
સાહિત્યસર્જન : પૂ. સંતબાલજીએ પોતાના સમગ્ર જીવનકાળ દરમિયાન વૈવિધ્યસભર સાહિત્યનું સર્જન કર્યું છે. ગદ્ય અને પદ્ય એમ બંનેમાં એમની સર્જનપ્રવૃત્તિ મળી આવે છે. મુખ્યત્વે ચિંતનાત્મક ધાર્મિક સાહિત્ય પણ સર્જયું છે.
જેને સૂત્રો ઉત્તરાધ્યયન, આચારાંગ તથા દશવૈકાલિકને તથા તત્ત્વાર્થસૂત્રને સરળ ભાવવાહી ગુજરાતી ભાષામાં ઉતારી, ગુજરાતી પ્રજા પર મહાન ઉપકાર કર્યો છે. સર્વ ધર્મપ્રાર્થના પીયૂષ વિશ્વ વાત્સલ્યમહાવીર, બ્રહ્મચર્યસાધના અને ધર્માનુબંધી વિશ્વદર્શનનાં ૧૦ પુસ્તકો મળે છે.
‘રામાયણ', “મહાભારત' અને જૈનદષ્ટિએ “ગીતા” જેવાં પુસ્તકો પણ તેમની કલમે સર્જાયા છે.
અનંતની આરાધના અને સંતબાલ પત્રસુધા ભાગ ૧-૨માં પત્રસાહિત્ય સંકલિત થયું છે. બધાં મળીને સાંઠ પુસ્તકો તેમની કલમે રચાયાં છે.
પત્રકારત્વના ક્ષેત્રમાં પણ એમનું સારું એવું પ્રદાન છે. તેઓની પ્રેરણાથી વિશ્વ વાત્સલ્ય, પ્રયોગદર્શન, નવાં માનવી પાલિકોનું પ્રકાશન શરુ થયેલું. “વિશ્વ વાત્સલ્ય'માં તેઓ પ્રાસંગિક લેખો લખતા હતાં.
સિદ્ધિના સોપાનમાં તેમણે શ્રીમદ્જીની અધ્યાત્મસભર રચના “અપૂર્વ અવસર'નું વિવેચન અને સુપેરે રસદર્શન કર્યું છે.
સંતબાલજીએ થોડાંક યાદગાર કાવ્યો રચ્યાં છે અને પોતાની કવિત્વશક્તિનો સરસ પરિચય કરાવ્યો છે. એમનાં કાવ્યોમાં એમની પ્રયભાવનાઓ સ્પષ્ટ રીતે પ્રતિબિંબિત થઈ છે. સામાન્યરીતે એમ કહેવાય છે કે લાગણી જ્યારે તીવ્રરુપે પ્રગટ થવા ઈચ્છે ત્યારે કવિતાનું રૂપ લઈ લે છે. કવિતા એ હૃદયનો ઉદ્ગાર છે, સંયોગીકરણનો વ્યાપાર છે. પૂ. શ્રી પોતાની કાવ્યરચના વિશે લખે છે.
શ્રુતજ્ઞાનનાં અજવાળા
૪૭