________________
୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬
અનંત જ્ઞાન દર્શન બલ ચરણ હો, ' દ્વાદશ ગુણ શ્રીકાર.” છઠ્ઠા પદ્ધ પ્રભુજીના સ્તવનમાં તીર્થંકર પદની વિશેષતા બતાવતાં કહે
છે
સંયમ લીધો તિણ સમે, પાયા ચૌથી નાણ” તમે જે ક્ષણે સાધુત્વનો સ્વીકાર કર્યો. તે જ ક્ષણે તમને મન પર્યવ જ્ઞાન પ્રાપ્ત થઈ ગયું હતું.
ચિત્ત-વૃત્તિનો વિરોધ કરી જે વ્યક્તિ જેનું ધ્યાન કરે છે, એ એવીજ થઈ જાય છે. આવી પરિણામિક ધ્યાનની પ્રક્રિયાને જયાચાર્યે આઠમા જિનેશ્વરની સ્તુતિમાં બહુ સુંદર અભિવ્યક્તિ આપી છે –
અહો | વીતરાગ પ્રભુ તૂ સહી, તુમ ધ્યાન ધ્યાવે ચિત્ત રોકી પ્રભુ! તુમ તુલ્ય તે હુવે ધ્યાન સૂ, મન પાયાં પરમ સંતોષ”
આત્માનું સંધાનના ક્ષેત્રમાં નિર્મળ ધ્યાનનું જ મૂલ્ય છે, જેની ત્રણ અનુપ્રેક્ષાઓને જયાચાર્યે બહુ વ્યવસ્થિત રીતે અગિયારમાં શ્રેયાંસ પ્રભુજીના સ્તવનમાં કરી છે
સંજય તપ જપ શીલ એ, શિવ સાધન મહા સુખકાર, અનિત્ય, અશરણ અનન્ત એ ધ્યાયો નિર્મલ ધ્યાન ઉદાર, આમાં અનિત્ય અને અશરણ એ બે ધર્મધ્યાનની અનુપ્રેક્ષાઓ છે તથા અનંત અનુપ્રેક્ષા શુક્લ ધ્યાનની છે. ધ્યાનની પૂરી પ્રક્રિયા છે - પાંચ સમિતિ તથા ત્રણ ગુપ્તિનો અભ્યાસ, ધર્મ-ધ્યાન (વિરાય-ધ્યાન) અને શુક્લ ધ્યાન, શ્રેયાંસ પ્રભુએ એને શ્રેય સમજીને એનું જીવનમાં અવતરણ કર્યું હતું. -
સુમતિ ગુપ્તિ દુર્ધર ઘણાં, ધર્મ શુક્લ ધ્યાન ઉદાર; એ શ્રેયવસ્તુ શિવદાયિની
શ્રુતજ્ઞાનનાં અજવાળા
