________________
୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬୧୬ અદ્વૈતનું પ્રતીક લાગ્યું છે.
જયભિખ્ખએ કારકિર્દીનો પ્રારંભ પણ કારતકથી કર્યો. કૉલમ લેખક બન્યા. રુચિર અને પ્રેરણાપ્રદ લખીને લોકપ્રિય બન્યા “જેનજ્યોતિ સાપ્તાહિકના તંત્રી હતા. વિદ્યાર્થી નારક સાપ્તાહિકમાં લખતા. રવિવારમાં લખતા. સંદેશ, કિસ્મત, ઝગમગ, ગુજરાત ટાઈમ્સ ઈ.સ.૧૯૫૩માં ગુજરાત સમાચાર'માં ‘ઈટ અને ઈમારત' કોલમ શરૂ થઈ. એ કોલમથી એમની લોકપ્રિયતામાં જબરો વધારો થયો. પછી તો નવલકથા નવલિકા ચરિત્રો ચરિત્રાત્મક લેખો, કિશોરકથાનું વિપુલ લેખ ન કર્યું.
એમણે સત્તર નવલકથાઓનું સર્જન કર્યું છે.
જૈન પ્રકાશકોને ઉપયોગ એમણે કર્યો હોય પરન્તુ એમની અભિવ્યક્તિમાં “પંથ મુક્ત' જયભિખ્ખું દેખાય છે. ભાગ્યવિધાતા, વિક્રમાદિત્ય હેમુ “ભાગ્યનિર્માણ.” “દિલ્લીશહર એ ચાર નવલકથા મોગલકાળને આલેખની નવલકથાઓ છે. રાજપુતયુગને નિરૂપણ “પ્રેમભક્ત કવિ જયદેવ” અને “બુરો દેવળમાં થયું છે. “દાસી જનમ જનમની, સાથી જનમ જનમનાં' સાથી જનમ જનમનાં' એ સામાજિક નવલકથા
જયભિખ્ખની નવલકથાઓના અભ્યાસ પકથી સમજાય છે કે એમણે ઇતિહાસ-પુરાણના કથાનકોનો વિપુલ વિનિયોગ કર્યો છે. જેને કથાનકને એમણે એમની વિશિષ્ટ રચના રીતિથી નવલકથામાં વણ્યો છે. વિષય શુષ્ક હોય તો પણ કલ્પના વડે કથાને ગૂંથીને ભાવકના રસને સંતોષે છે. ઇતિહાસનો વિવેકપૂર્વક વિનિયોગ એમની વિશિષ્ટતા બની રહે છે. મૂળ કથા વચ્ચે આડકથા ગૂંથે છે. જીવન માંગલ્યનું આલેખન એમની લેખક તરીકેની જાણે નિસબત હોય તેમ લાગે છે. સાથે નારી ગરિમા અને રાષ્ટ્ર પ્રત્યેની અપાર લગની નવલકથા છતી થાય છે. પાત્રાનુસાર ભાષા એમને સહજ છે તો પ્રસંગાનુસાર ભાષાથી કથાને વાચનક્ષમ બનાવે છે. ચરિત્રાલેખનમાં જયભિખ્ખની કલમની કમાલ વર્તાય છે. વિવિધરંગી પાત્રસૃતિથી કથામાં વેગ આપ્યો છે. વર્ણન-સંવાદ પણ લેખકની કથાસર્જક તરીકેની પ્રતિભઆને નિર્દેશ છે. કથામાં જરૂરી પ્રયુક્તિ વાપરે છે. એમના
શ્રુતજ્ઞાનનાં અજવાળા
૧ ૨ ૨